ปิดตำนาน 26 ปี Apple Daily หนังสือพิมพ์ประชาธิปไตยในฮ่องกง

Apple Daily หนังสือพิมพ์ที่สนับสนุนแนวทางให้เกิดประชาธิปไตยในฮ่องกง ประกาศปิดตัวผ่านเว็บไซต์ และเผยแพร่ฉบับสุดท้ายในวันที่ 24 มิถุนายน 2021 หลังถูกเจ้าหน้าที่รัฐอายัดเงินในบัญชีและจับกุมผู้บริหารระดับสูงของสำนักพิมพ์

Apple Daily ระบุว่า การตัดสินใจหยุดเผยแพร่เร็วกว่าที่เคยรายงานก่อนหน้านี้ มีสาเหตุมาจากความกังวลของฝ่ายบริหารในเรื่อง “ความปลอดภัยของพนักงาน” หลังจากที่ข่าวเผยแพร่ออกมา ผู้คนหลายร้อยคนได้มารวมตัวกันในคืนวันพุธ ที่หน้าประตูสำนักงานใหญ่ของหนังสือพิมพ์ เพื่อตะโกนข้อความสนับสนุนหนังสือพิมพ์และผู้สื่อข่าวของสำนักพิมพ์ดังกล่าว และท้ายที่สุด Apple Daily ได้ตัดสินใจตีพิมพ์หนังสือพิมพ์ฉบับสุดท้ายจำนวน 1 ล้านชุด ซึ่งเป็นตัวเลขสูงสุดในประวัติศาสตร์ของบริษัท แม้ว่าจะมีจำนวนหนังสือพิมพ์เพิ่มขึ้น แต่ก็ยังมีผู้คนจำนวนมากรอคิวอยู่ตามแผงขายหนังสือพิมพ์ของฮ่องกง โดยบางคนถึงกับกระตือรือร้นที่จะซื้อฉบับสุดท้ายให้เร็วที่สุดในตอนตี 1 สำหรับประเด็นนี้ สหภาพยุโรปกล่าวว่า การปิด Apple Daily สะท้อนให้เห็นว่า มีการใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติเพื่อยับยั้งเสรีภาพของสื่อและเสรีภาพในการแสดงออก “นอกจากจะเป็นการบ่อนทำลายเสรีภาพของสื่อและความเป็นพหุนิยม ซึ่งจำเป็นสำหรับสังคมที่เปิดกว้างและเสรีแล้ว การพังทลายเสรีภาพของสื่อยังขัดต่อความปรารถนาของฮ่องกงในฐานะศูนย์กลางธุรกิจระหว่างประเทศ” โฆษกของสหภาพยุโรปกล่าวในแถลงการณ์ ด้าน Amnesty International อธิบายว่า “การปิดโดยบังคับ” ของ Apple Daily เป็น “วันที่มืดมนที่สุด” สำหรับเสรีภาพของสื่อมวลชนในประวัติศาสตร์การเมือง “รัฐบาลได้สั่งห้ามเผยแพร่บทความที่วิพากษ์วิจารณ์ และรายงานเกี่ยวกับการอภิปรายระหว่างประเทศที่เกี่ยวกับฮ่องกง” Yamini Mishra ผู้อำนวยการภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก Amnesty กล่าวในแถลงการณ์ ทั้งนี้ การคาดการณ์เหตุการณ์ข้างต้นของหนังสือพิมพ์ได้ก่อตัวขึ้นเป็นเวลา 1 สัปดาห์ก่อน หลังตำรวจหลายร้อยคนบุกเข้าไปในสำนักงานใหญ่และจับกุมบรรณาธิการและผู้บริหารรวม 5 คน โดย 2 คนในนั้น คือ Ryan Law บรรณาธิการ Apple Daily และ Cheung Kim-hung ซีอีโอ Next Digital ผู้ถูกตั้งข้อหาสมรู้ร่วมคิดกับกองกำลังต่างชาติ ในขณะที่อีก 3 คนได้รับการประกันตัว ไม่เพียงเท่านี้ รัฐบาลฮ่องกงยังได้อายัดเงินในบัญชีของบริษัทเป็นมูลค่ามากถึง 18 ล้านเหรียญฮ่องกง (2.3 เหรียญสหรัฐฯ) ส่งผลให้บริษัทไม่สามารถจ่ายเงินเดือนให้กับพนักงานประมาณ 800 คนได้

ในที่นี้ John Lee รัฐมนตรีกระทรวงความมั่นคงของฮ่องกงกล่าวในการแถลงข่าวว่า การระงับเงินทุนของ Apple Daily นั้นสอดคล้องกับแนวปฏิบัติระหว่างประเทศในขณะที่ตำรวจยังคงดำเนินการสอบสวนต่อไป “หากคุณยืนหยัดร่วมกับผู้ต้องสงสัยเหล่านี้ คุณจะต้องจ่ายค่าปรับ คุณจึงควรตัดสัมพันธ์กับผู้ต้องสงสัย มิฉะนั้นคุณจะเสียใจอย่างมาก” Lee กล่าว อย่างไรก็ดี แม้ว่าทางสำนักพิมพ์จะเขียนจดหมายถึงรัฐบาลเพื่อขอให้ปล่อยเงินทุนของพวกเขาเพื่อให้ดำเนินการต่อไปได้ แต่การอุทธรณ์กลับไม่เกิดประโยชน์แต่อย่างใด ด้าน Carrie Lam ผู้นำฮ่องกงกล่าวเมื่อวันอังคารที่ผ่านมาว่า สิ่งที่กระทำต่อ Apple Daily ไม่เกี่ยวข้องกับเสรีภาพของสื่อ พร้อมกับประณามรัฐบาลสหรัฐฯ ในเรื่องการให้คุณค่าพฤติกรรมที่เป็นอันตรายต่อความมั่นคงของชาติว่าเป็นสิ่งที่ถูก ทั้งนี้ การปิดอย่างกะทันหันของ Apple Daily เกิดขึ้นเพียงไม่กี่ชั่วโมงหลังจากที่ตำรวจฮ่องกงประกาศการจับกุมพนักงาน Apple Daily อีกคนในข้อหาละเมิดกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ โดยเป็นที่เข้าใจกันว่าชายวัย 55 ปี ซึ่งทำงานเป็นนักเขียนบทบรรณาธิการถูกจับกุมจากการสอบสวนอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับการสมรู้ร่วมคิดเพื่อสมรู้ร่วมคิดกับกองกำลังต่างชาติ Apple Daily ซึ่งเพิ่งฉลองครบรอบ 26 ปีเมื่อวันอาทิตย์ ก่อตั้งโดย Jimmy Lai มหาเศรษฐีธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์ ผู้เคยวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลจีนและฮ่องกงมาอย่างยาวนาน ปัจจุบัน Lai วัย 73 ปี ถูกจับกุมในข้อหาสมรู้ร่วมคิดกับต่างชาติเพื่อคุกคามความมั่นคงของชาติและการฉ้อโกง เป็นระยะเวลา 20 เดือน หลังเข้าร่วมการประท้วงต่อต้านรัฐบาลในปี 2019 ในช่วงที่ผ่านมา หนังสือพิมพ์ Apple Daily มักจะได้รับความนิยมมากขึ้นทุกปี โดยเฉพาะหลังจากที่ถูกตกเป็นเป้าโจมตีของหน่วยงานรัฐบาล สโมสรผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งฮ่องกงกล่าวว่า Apple Daily เป็น “สมาชิกของอุตสาหกรรมสื่อของฮ่องกงมานานกว่า 1 ใน 4 ของศตวรรษ และเป็นแหล่งข้อมูลที่อ่านกันอย่างแพร่หลายในเมืองนี้” พร้อมเสริมว่า "การปิดกิจการจะส่งผลกระทบต่อสังคม และที่สำคัญจะทำให้พนักงานหลายร้อยคนที่มีส่วนร่วมในการพิมพ์และแจกจ่ายหนังสือพิมพ์ตกงาน” ด้านคณะกรรมการ Next Digital ซึ่งเป็นบริษัทแม่ได้ออกมาแสดงความขอบคุณต่อผู้อ่านและพนักงานของบริษัทหลังมีการประกาศยุติกิจการ “บริษัทขอขอบคุณผู้อ่านของเราสำหรับการสนับสนุนมาอย่างต่อเนื่อง และนักข่าว พนักงาน และผู้โฆษณาของเราสำหรับความมุ่งมั่นตลอด 26 ปีที่ผ่านมา” บริษัทกล่าวในการแถลงข่าว ทั้งนี้ การซื้อขายหุ้นของ Next Digital ถูกระงับตั้งแต่วันที่ 17 มิถุนายน โดยมีราคาอยู่ที่ 0.29 เหรียญฮ่องกงต่อหุ้น แปลและเรียบเรียงจากบทความ Hong Kong’s Pro-Democracy Newspaper Apple Daily Shuts Down Following Arrests, Asset Freeze เผยแพร่บน Forbes.com อ่านเพิ่มเติม: Lee Seung-gun จากทันตแพทย์สู่มหาเศรษฐีฟินเทค Viva Republica