<h2>Belt and Road (B&amp;R) หรือที่นิยมเรียกว่า One Belt, One Road (OBOR) ควรเรียกว่าความริเริ่มมากกว่า</h2>
โดยคำนี้เริ่มต้นจากประธานาธิบดี Xi Jinping ของจีนที่ต้องการรื้อฟื้นเส้นทางสายไหมเดิม (Silk Road) และพัฒนาเป็นเส้นทางสายไหมใหม่ (New Silk Road) เพื่อเชื่อมโยงทวีปเอเชียยุโรป และแอฟริกา เข้าด้วยกัน ซึ่งเส้นทางสายไหมใหม่นี้ แบ่งออกเป็น 2 เส้นทาง คือ

1.เส้นทางสายไหมทางบก (Silk Road Economic Belt หรือ “One Belt”) เป็นเส้นทางโลจิสติกส์บนยูเรเชีย (Eurasian Land Bridge) 2. เส้นทางสายไหมทางทะเล (21st Century Maritime Silk Road หรือ “One Road”) เป็นเส้นทางขนส่งสินค้าทางเรือทั้งนี้ เส้นทางสายไหมใหม่พาดผ่าน 6 ภูมิภาค 65 ประเทศ เมื่อพิจารณาเป็นสัดส่วนของทั้งโลก จะมีพื้นที่คิดเป็น 38.5% ของทั้งโลก มีประชากร 62.3% ของทั้งโลกมีผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) คิดเป็น 30% ของทั้งโลก และมีการบริโภคภาคครัวเรือนคิดเป็น 24% ของทั้งโลก

ระเบียงเศรษฐกิจทั้ง 6 B&amp;R ไม่ได้มีแค่ 2 เส้นทาง แต่ยังมีเส้นทางที่เป็นระเบียงเศรษฐกิจแฝงอยู่อีก 6 เส้นทางซึ่งแยกออกมาจากเส้นทางสายไหมทางบกประกอบด้วย

1.สะพานเศรษฐกิจยูเรเชียใหม่ (New Eurasian Land Bridge : NELB) เริ่มต้นจากท่าเรือ Lianyungang ในมณฑล Jiangsuสิ้นสุดที่เมือง Rotterdam ในยุโรปตะวันตกคาดว่าจะเป็นเส้นทางขนส่งสินค้าทางถนนจากจีนสู่ยุโรปสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (องค์การมหาชน) หรือ (ITD)

2.ระเบียงเศรษฐกิจจีน-มองโกเลีย-รัสเซีย (China-Mongolia-Russia Economic Corridor : CMREC) เป็นเส้นทางรถไฟความเร็วสูงและถนน แบ่งออกเป็น 2 เส้นทางคือ 1) จาก Beijing, Tianjin, Hebei ผ่านมองโกเลียในเพื่อไปรัสเซีย และ 2) จากเมือง Dalian ไปยังเมือง Chita ของรัสเซีย

3.ระเบียงเศรษฐกิจจีน-เอเชียกลาง-เอเชียตะวันตก (China-Central Asia-West Asia Economic Corridor : CCWAEC) เป็นเส้นทางสำคัญในการขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติจากคาบสมุทรอาหรับ ตุรกี และอิหร่าน เพื่อส่งไปยังเขตปกครองตนเอง Xinjiang Uygur

4.ระเบียงเศรษฐกิจจีน-คาบสมุทรอินโดจีน (China-Indochina Peninsula Economic Corridor : CICPEC) เชื่อมระหว่างเขตเศรษฐกิจสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ Pearl River (Pearl River Delta Economic Zone : PRD) กับประเทศในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง

5.ระเบียงเศรษฐกิจจีน-ปากีสถาน (China-Pakistan Economic Corridor : CPEC) เชื่อมจีนกับเอเชียใต้

6.ระเบียงเศรษฐกิจบังกลาเทศ-จีน-อินเดีย-เมียนมา (Bangladesh-China-India-Myanmar Economic Corridor : BCIMEC) เริ่มต้นจากเมือง Kashgar ของเขตปกครองตนเอง Xinjiang Uygur ไปยังท่าเรือ Gwadar ของปากีสถาน

ความเชื่อมโยงทั้ง 5 (Five Links) คณะกรรมการการพัฒนาและปฏิรูปแห่งชาติจีนประกาศใช้แผนปฏิบัติการตามเอกสารชื่อ “Vision and Actions on Jointly Building Silk Road Economic Belt and 21st-Century Maritime Silk Road” เมื่อเดือนมีนาคม ปี 2015 โดยใช้ “Five Links” ในการเชื่อมโยงนโยบาย โครงสร้างพื้นฐานการค้า การเงิน และประชาชน ประกประกอบด้วย

1.การประสานนโยบาย (Policy Coordination) ด้วยการสร้างกลไกประสานนโยบายในระดับต่างๆ กับประเทศที่ตั้งบนเส้นทางสายไหมใหม่ โดยทำความตกลงและโครงการร่วมกับประเทศต่างๆ และองค์กรระดับภูมิภาค

2.การเชื่อมโยงสิ่งอำนวยความสะดวก (Facilities Connectivity) ด้วยการส่งเสริมให้มีการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ เช่น การขนส่งทางถนน พลังงาน รวมทั้งเครือข่ายด้านการสื่อสาร

3.การค้าที่ไม่มีข้อจำากัด (Unimpeded Trade) ด้วยการส่งเสริมการใช้กรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจ เพื่ออำนวยความสะดวกทางด้านการค้าและการลงทุนของประเทศที่อยู่บนเส้นทางสายไหมใหม่

4.การบูรณาการทางการเงิน (Financial Integration) ด้วยการก่อตั้งสถาบันการเงินต่างๆ เช่น ธนาคารเพื่อการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานแห่งเอเชีย (Asian Infrastructure Investment Bank : AIIB) ของจีน และธนาคารเพื่อการพัฒนาใหม่ (New Development Bank : NDB) ของกลุ่มประเทศ BRICS

5.การเชื่อมโยงประชาชน (People-to-People Bond) ด้วยการพัฒนาความร่วมมือด้านการศึกษาและวัฒนธรรม การท่องเที่ยวการดูแลสุขภาพและบริการทางการแพทย์วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นต้น

<img class="alignnone size-full wp-image-9348" src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2019/06/74.1.png" alt="" width="680" height="428" />

ผลกระทบทางบวก เส้นทางสายไหมใหม่เป็นโอกาสทางการค้าและการลงทุนที่สูงมาก ซึ่งการลงทุนของจีนและประเทศพัฒนาแล้วตามเส้นทางสายไหมใหม่ อาจช่วยให้การดำเนินงานตามแผนแม่บทว่าด้วยความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียน (Master Plan on ASEAN Connectivity : MPAC) บรรลุผลสำเร็จได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะความเชื่อมโยงด้านโครงสร้างพื้นฐาน

ทั้งนี้ อาเซียนใช้ประโยชน์จากกลไกความร่วมมือที่จีนมีบทบาทอยู่ ซึ่งอาจช่วยกระตุ้นให้เกิดการใช้ประโยชน์จากข้อตกลงการค้าเสรีได้มากขึ้น รวมทั้งอาจพัฒนาความร่วมมือทางเศรษฐกิจกับประเทศหรือภูมิภาคอื่นที่มีจีนเป็นสมาชิกอยู่แล้ว โดยประเทศสมาชิกอาเซียนจะมีโอกาสด้านการลงทุนใน 13 มณฑล/เขตปกครองตนเองของจีนที่อยู่บนเส้นทางสายไหมใหม่ โดยมีเขตปกครองตนเอง Xinjiang Uygur เป็นพื้นที่หลักของเส้นทางสายไหมทางบก และมณฑล Fujian เป็นพื้นที่หลักของเส้นทางสายไหมทางทะเล

นอกจากนี้ ไทยและประเทศในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS) ยังใช้ประโยชน์จากระเบียงเศรษฐกิจจีน-คาบสมุทรอินโดจีน (CICPEC) เพื่อเชื่อมโยงการค้าและการลงทุนกับเขตเศรษฐกิจสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ Pearl River ซึ่งปัจจุบันพัฒนาเป็นโครงการ Pan-Pearl River Delta (PPRD) หรือ “ความร่วมมือ 9+2” ผลกระทบทางลบความร่วมมือบนเส้นทางสายไหมใหม่ไม่ใช่ความสัมพันธ์ในเชิงภูมิเศรษฐศาสตร์เท่านั้น แต่ยังเป็นความสัมพันธ์ในเชิงภูมิรัฐศาสตร์ด้วย จึงถือเป็นประเด็นอ่อนไหว

ในการกำหนดนโยบายต่างประเทศ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์กับประเทศมหาอำนาจอื่นได้ที่สำคัญคือ ประเทศสมาชิกอาเซียนอาจได้รับผลกระทบจากการย้ายถิ่นของคนจีนเนื่องจากจีนกำลังประสบปัญหาขาดแคลนทรัพยากรต่างๆ จึงเป็นไปได้ที่นักลงทุนจากจีนจะรุกคืบเข้ามาใช้ประโยชน์จากที่ดินในลักษณะของ “นักแย่งยึดที่ดิน” (land grabbers) ในอาเซียนมากขึ้น

ตัวอย่างที่แสดงให้เห็นถึงการรุกคืบของจีนในอาเซียน คือ การลงนามในเอกสารความร่วมมือระหว่าง สปป.ลาว กับจีน จำานวน 17 ฉบับ เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2560 ซึ่งอาจสร้างความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจได้สุดท้ายนี้ ต้องระลึกไว้เสมอว่า จีนนั้นไม่มีมิตรแท้และไม่มีศัตรูที่ถาวร สิ่งที่จีนคิดและทำขึ้นอยู่กับผลประโยชน์แทบทั้งสิ้น

ดังนั้น การตั้งรับการรุกคืบของจีนจึงควรยึดผลประโยชน์ของคนในชาติและในอาเซียนเป็นสำคัญ โดยวิธีการตั้งรับที่ดีที่สุด ก็คือ “การรู้เท่าทันจีน” ซึ่งไทยควรติดตามความคืบหน้าและประเมินผลกระทบการดำเนินงานของความริเริ่ม “Belt and Road” อย่างใกล้ชิด พร้อมทั้งกำหนดยุทธศาสตร์การค้าและการลงทุนเพื่อรองรับผลกระทบทั้งบวกและลบอย่างทันต่อสถานการณ์

&nbsp;

บทความโดย
สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (องค์การมหาชน) หรือ (ITD)

โอกาสและผลกระทบภายใต้ความริเริ่ม Belt and Road

<h2>ยุทธศาสตร์พญามังกรแห่งบูรพาภิวัตน์ “The greatest Chinese dream is the great revival of the Chinese nation” คือวิสัยทัศน์ที่ประธานาธิบดี Xi Jinping ได้กล่าวไว้ในฐานะผู้นำสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในปลายปี 2012</h2>
วิสัยทัศน์นี้มุ่งไปสู่การฟื้นฟูความเจริญรุ่งเรืองเป็นสังคมที่มั่งคั่งมีความเจริญรอบด้าน (moderately well-off society) ภายในปี 2021 และยกระดับจีนให้เป็นประเทศพัฒนาแล้วอย่างแท้จริง ในปี 2049 ที่ประเมินว่า GDP per capita จะสูงถึง 30,000 เหรียญสหรัฐฯ และ GDP ของจีนจะครองสัดส่วนมากกว่า 30% ของ GDP ทั้งโลก ซึ่งโตเป็นสองเท่าของปัจจุบัน

หนึ่งในความพยายามพัฒนาประเทศจีนไปสู่ความฝันอันสูงสุดดังกล่าวคือ การสร้างให้จีนเป็นมหาอำนาจทางเศรษฐกิจอันดับ 1 ของโลก โดยผ่านแผนยุทธศาสตร์ทั้ง 3 คือ 1. China’s Five-Year Plan 2. China’s Belt and Road Initiative หรือ “One Belt, One Road (OBOR)” และ 3. Made in China 2025

OBOR จะเป็นยุทธศาสตร์ที่จะส่งผลกระทบกับไทยเรามากที่สุด จากเส้นทางสายไหมดั้งเดิมในอดีตสมัยพระเจ้าฮั่นอู่ตี้ พัฒนามาสู่ OBOR ในศตวรรษที่ 21 ที่ตั้งใจเชื่อมเศรษฐกิจทั้งทางบก (Silk Road Economic Belt) และทางทะเล (Maritime Silk Road) โดยมุ่งเน้นส่งเสริมการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน และการสร้างเครือข่ายการค้าเชื่อมโยงระหว่างกันใน 3 ทวีป เพื่อพัฒนาให้เป็น economic platform ใหญ่ที่สุดในโลก ครอบคลุมประชากร 4.5 พันล้านคนใน 65 ประเทศของทวีปเอเชีย ยุโรป และ แอฟริกา หรือกว่า 60% ของประชากรโลกมี GDP มูลค่ารวมทั้งสิ้น 23 ล้านล้านเหรียญ (30% ของปริมาณเศรษฐกิจโลก) ซึ่งที่ผ่านมาจีนได้มีการจัดตั้ง Silk Road Fund (กองทุนเส้นทางสายไหม) และ Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB - ธนาคารเพื่อการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานเอเชีย โดยประเทศไทยเป็นหนึ่งในสมาชิกผู้ก่อตั้ง) เพื่อช่วยขับเคลื่อน OBOR อย่างเป็นรูปธรรม

ถ้า OBOR สำเร็จตามแผนจะส่งผลให้จีนสามารถจัดการกับปัญหาเรื่องกำลังการผลิตในประเทศจีนที่ล้นตลาดได้ด้วยตลาดใหม่แม้จะไม่เกิดขึ้นทันที แต่มีทิศทางที่ชัดเจนและเมื่อจีนมีการลงทุนใน OBOR กฎเกณฑ์การค้าใน OBOR ก็จะเอื้อจีนมากขึ้น สกุลเงินหยวนก็จะมีการยอมรับในเวทีสากลมากขึ้นเรื่อยๆ OBOR จึงเป็นเครื่องมือสำคัญทางนโยบาย ทั้งภายในและต่างประเทศของจีนสำหรับภูมิภาคอาเซียนถือเป็นหุ้นส่วนเชิงยุทธศาสตร์และเป็นแหล่งทรัพยากรสำคัญของจีน รวมถึงเป็นตลาดหลักบนเส้นทางสายไหมใหม่ฝั่งเอเชีย ดังนั้นประเทศไทยจะได้เปรียบมหาศาลจากทำเลที่เป็นจุดศูนย์กลางของอาเซียน โดยสามารถเชื่อมต่อระหว่างประเทศ “อาเซียนทางบก” และประเทศ “อาเซียนทางทะเล”

<img style="width: 680px; height: 522px;" src="http://forbesthailand.com/uploads/library/eda1a18ccf62a3e30f23dd42bc200ee1.png" alt="" />

หากเทียบกับประเทศไทยจะเปรียบได้กับเส้นทางรถไฟเพื่อค้าขายเดิมที่มีเส้นทางรถไฟใหม่ ซึ่งสามารถเชื่อมโยงไปที่ใหม่ได้ง่ายขึ้นภายใต้กติกาและผู้คุมเกมที่ต่างจากเส้นทางเดิม แม้สถานีใหม่จะอยู่ใกล้หรือได้รับว่าจ้างเป็นผู้รับเหมาก่อสร้างสถานี แต่มูลค่าที่แท้จริงยังเป็นเพียงโอกาสให้ได้ค้าขายเพิ่มโดยเฉพาะประเทศเกษตรกรรมอย่างไทยที่ไม่ว่าเทคโนโลยีจะพัฒนาอย่างไร ผู้บริโภคยังคงไม่รับประทานอาหารสังเคราะห์

อย่างไรก็ตาม หากประเทศไทยเป็นหนึ่งในจุดเชื่อมต่อทั้งทางบกและทางทะเลในเส้นทางดังกล่าว จีนจะกลายเป็นหนึ่งในประเทศหลักที่เข้ามาลงทุนในไทย แข่งกับแชมป์เก่าอย่างญี่ปุ่น ในปีล่าสุดปริมาณเงินลงทุนของจีนสูงมากกว่า 2.4 หมื่นล้านบาทและมีแนวโน้มจะเพิ่มมากขึ้นจากโครงการระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก หรือ Eastern Economic Corridor (EEC) ซึ่งถือเป็นเครื่องมือที่สอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์

“One Belt, One Road” ของภาครัฐจีน OBOR และ EEC จะช่วยวางรากฐานและตอกย้ำาความได้เปรียบของไทยที่เป็นจุดศูนย์กลางของภูมิภาคอาเซียน นักธุรกิจสามารถใช้ EEC เป็นฐานการผลิตตั้งต้นขนาดใหญ่ในหลายอุตสาหกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยีระดับสูงและนวัตกรรมใหม่ๆ เพื่อกระจายสินค้าไปสู่กัมพูชา สปป.ลาว เมียนมา และเวียดนามรวมถึงประเทศอื่นๆ ที่ “One Belt, One Road” พาดผ่านเมื่อ OBOR เปิดทางสิ่งที่จะตามมาคือการรุกด้วยแผน Internet + Economy ของจีน ซึ่งทุกสินค้ามาพร้อมกับ IoT (Internet of Things) ของจีน โดยควบคุมผ่านแอพพลิเคชั่นของจีน (นำทีมโดย WeChat) บนสมาร์ทโฟนของจีน (ไม่ว่าจะแบรนด์จีนเช่น Oppo หรือ Huawei หรือแบรนด์ต่างชาติผลิตในจีนอย่างApple) ที่จะเชื่อมต่อเข้ากับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตของจีน ซึ่งทำงานด้วยอุปกรณ์เซิร์ฟเวอร์ของจีน (นำทีมโดย Huawei) สรุปคือ ใช้ชีวิตดิจิทัลบนโครงสร้างพื้นฐานของจีน

แม้จะฟังดูน่าวิตกกังวล แต่สำหรับประเทศไทยนั้น ก็ไม่ต่างจากการทำการค้ากับเหล่าบริษัทอเมริกันที่มาเป็นกองทัพ ทั้ง Microsoft, Cisco, Google หรือ Facebook ซึ่งเพิ่มทางเลือกให้กับประเทศที่ไม่มีขนาดใหญ่เพียงพอในการสร้างเทคโนโลยีเป็นของตัวเองเท่านั้น สิ่งสำคัญนั้นอยู่ที่การมองหาโอกาสในจังหวะที่ความมั่งคั่งหลั่งไหลเข้าสู่อาเซียนและประเทศไทย โดยใช้ประโยชน์เส้นทางสายไหม และความอุดมสมบูรณ์ด้านการเกษตร รวมถึงจุดแข็งในแง่ภูมิศาสตร์ สร้างความเก่งฉกาจทางการค้า เร่งพัฒนาสินค้าและบริการให้มีคุณภาพ เน้นการเพิ่มมูลค่า เพิ่มศักยภาพการผลิต และลงทุนให้เท่าทันกับเทคโนโลยีสมัยใหม่อยู่เสมอ เพื่อให้ธุรกิจไทยมีความสามารถในการแข่งขันและสามารถผนวกเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งกับห่วงโซ่การผลิตการค้าจีนให้มากที่สุด

อย่างไรก็ตาม ท่ามกลางโอกาสย่อมมีความท้าทาย โดยเฉพาะด้านภาษาและข้อจำกัดในการทำธุรกิจ รวมถึงพฤติกรรมการบริโภคที่แตกต่างกัน ตลอดจนการเป็นตลาดที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วดังนั้น ภาคธุรกิจจำเป็นต้องมีความรู้และความเข้าใจอย่างแท้จริง พร้อมปรับกลยุทธ์ตลอดเวลาตามผู้บริโภคในตลาดใหม่และให้ทันความเปลี่ยนแปลงในยุคดิจิทัล ทั้งยังต้องเตรียมความพร้อมในด้าน Human Capital ที่มีทักษะใหม่และการจัดการที่ดี ภายใต้กติกาของเกมใหม่ จึงจะสามารถเจาะตลาดในเส้นทางนี้ได้สำเร็จหมดยุค “ปลาใหญ่กินปลาเล็ก” และเข้าสู่ยุค “ปลาเร็วกินปลาช้า” ยุคที่ธุรกิจไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ก็โตข้ามประเทศได้ถ้าหากรวดเร็วและทันเกม!

<img style="width: 189px; height: 205px;" src="http://forbesthailand.com/uploads/library/1e2c2b9c85997a2365724d544bdac1d5.png" alt="" />
พิพิธ เอนกนิธิ
กรรมการผู้จัดการ ธนาคารกสิกรไทย

<hr />

<a href="http://goo.gl/4PSEG2">คลิกเพื่ออ่านบทความทางด้านธุรกิจได้ที่ Forbes Thailand ฉบับสิงหาคม 2560 ได้ในรูปแบบ e-Magazine </a>

<a href="http://goo.gl/4PSEG2"><img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/b94d33238d01a8ccb0bd6d9a085deb57.png" alt="" /></a>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events