ผลกระทบจากการล็อกดาวน์ในช่วงโควิดทำให้เศรษฐีพันล้าน Tilman Fertitta ต้องปลดพนักงานประจำเครือข่ายร้านอาหารและกาสิโน Golden Nugget ออกไปถึง 40,000 คน
แต่เจ้าของทีม Houston Rockets รายนี้ กลับยิ่งมีเงินเข้ากระเป๋าอู้ฟู่ จากการวิธีการ SPAC นำบริษัทในตลาดหลักทรัพย์ฯ กว้านซื้อกิจการที่ตนต้องการและ Forbes กำลังได้พบเขาบน Boardwalk เรือยอช์ตลำที่ 5 ของเขา "พวกเรารอคุณอยู่พอดี ขอเอารองเท้าไปเก็บให้นะคะ” ลูกเรือในเครื่องแบบกล่าวทัก เธอประจำการตรงบันไดขั้นล่างสุด เมื่อขึ้นบันไดไปด้านบนจะนำไปสู่ดาดฟ้าหลักของเรือ Boardwalk เรือยอช์ตขนาด 252 ฟุตลำใหม่ของ Tilman Fertitta นโยบายถอดรองเท้าก็เป็นที่เข้าใจได้ เพราะ Fertitta ทุ่มทุน 150 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และใช้เวลาถึงเกือบ 5 ปี วันแล้ววันเล่าที่เขาทำงานร่วมกับ Feadship บริษัทสร้างเรือสัญชาติดัตช์เพื่อเนรมิตเรือในฝัน หากต้องเอ่ยถึงชายวัย 64 ปี ซึ่งเป็นทั้งเจ้าของเรือยอช์ต ร้านอาหาร กาสิโน และโรงแรมผู้นี้คงบรรยายได้ยาวเหยียด เขาเป็นพวกชอบโชว์ ชอบเสี่ยง ชอบรายละเอียด แม้จะเรียนไม่จบวิทยาลัย เขาเป็นเจ้าของทีมบาสเกตบอล NBA คือ Houston Rockets ดารารายการเรียลลิตีโชว์ (ปรากฏตัวใน Billion Dollar Buyer ทางช่อง CNBC เป็นเวลา 3 ฤดูกาล) และเป็นผู้ซื้อกาสิโนของ Donald Trump ที่ Atlantic City ใน New Jersey ให้พ้นสภาพล้มละลายเมื่อปี 2011 ก่อนจะนำมาบริหารจนประสบความสำเร็จ แต่คุณลักษณะอย่างหนึ่งที่กล่าวได้ว่ามีส่วนสำคัญต่อความร่ำรวยของเขามากที่สุดคือ ความเป็นวิศวกรการเงินไหวพริบดี เขามีประวัติในการดึงดูดผู้ลงทุนทั่วไปให้เข้ามาลงทุนและถอนเงินลงทุนออกจากกิจการของเขา รวมทั้งมีความสามารถในการเข้าซื้อและกำจัดหนี้สินได้ในเวลาที่เหมาะสม “ช่วงเวลาลำบากมักจะทำให้เรายิ่งใหญ่และแข็งแกร่งขึ้นเสมอ” Fertitta กล่าว ในช่วงวิกฤตปี 2001 เขากว้านซื้อสาขาร้านอาหารต่างๆ ที่ประสบปัญหามาในราคาถูก ส่วนในภาวะเศรษฐกิจถดถอยครั้งใหญ่เมื่อปี 2010 เขาดึง Landry’s Inc. ออกจากตลาดหลักทรัพย์โดยเข้าซื้อหุ้น 45% ส่วนที่เขายังไม่ได้เป็นเจ้าของในราคา 1.4 พันล้านเหรียญด้วยเงินสด หลังจากที่เป็นบริษัทมหาชนมายาวนานถึง 17 ปี สถานการณ์แบบนี้อาจทำให้ Fertitta ล้มละลายได้ เพราะหนี้สินรวมกันสูงถึง 4.6 พันล้านเหรียญที่ใช้สร้างอาณาจักรของตนเองแต่เขากลับยิ่งทำเงินได้มากขึ้น โดยอาศัยกระแสการเงินที่ร้อนแรงที่สุดแห่งยุคคือ การก่อตั้งบริษัทที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเข้าซื้อกิจการโดยเฉพาะ (SPAC) การทำเงินอย่างสร้างสรรค์ผ่าน SPAC และทำธุรกิจเพื่อประโยชน์ตัวเองอย่างจริงจัง โดย Forbes ประเมินว่า มูลค่าทรัพย์สินสุทธิของเขาน่าจะเพิ่มขึ้นจาก 4.1 พันล้านเหรียญเมื่อปี 2020 มาอยู่ที่ 6.3 พันล้านเหรียญในปีที่ผ่านมา Fertitta หวังว่าจะได้ปิดสัญญา SPAC ฉบับที่ 5 ในเดือนธันวาคมที่ผ่านมา ซึ่งเป็นธุรกรรมรายการใหญ่ที่สุดในอาชีพของเขาเลยทีเดียว โดยเขาจะโละหุ้นส่วนใหญ่ใน Landry ซึ่งรวมถึงกาสิโน Golden Nugget 5 แห่ง และร้านอาหารอีกกว่า 500 แห่ง (รวมทั้งหนี้สินนับพันๆ ล้านเหรียญ) ไปให้กับบริษัทใหม่ที่มีชื่อว่า Fertitta Entertainment หากทุกอย่างเป็นไปตามแผนเขาจะได้ถือหุ้น 74% ในบริษัทมหาชนแห่งใหม่นี้ คิดเป็นมูลค่าประมาณ 4 พันล้านเหรียญ พร้อมกับมูลค่าทรัพย์สินส่วนบุคคลที่เพิ่มขึ้นแตะ 8 พันล้านเหรียญ สำหรับแบรนด์ร้านอาหารในเครือ Landry ประกอบไปด้วย Bubba Gump, McCormick & Schmick’s, The Palm และ Rainforest Cafeซื้อมาและขายไป
แน่นอนว่า SPAC คือ บริษัทจดทะเบียนซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ ซึ่งก่อตั้งโดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะ (shell company) เพื่อระดมทุนสนับสนุนการควบรวมกิจการเข้ากับบริษัทเอกชนที่ไม่เปิดเผยชื่อ ซึ่งอาจไม่มีอิทธิพลหรือความอดทนมากพอที่จะเสนอขายหุ้น IPO ตามวิธีปกติ เพราะต้องผ่านการตรวจสอบอย่างเข้มข้น ในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา SPAC ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก โดยมากแล้วเป็นเพราะธนาคารกลางสหรัฐฯ ปรับลดอัตราดอกเบี้ยเผื่ออัดฉีดเงินเข้าระบบเศรษฐกิจ ข้อมูลจาก SPAC Analytics เผยให้เห็นว่า จากข้อตกลงธุรกิจ 59 รายการ ระดมทุนได้ 1.4 หมื่นล้านเหรียญในปี 2019 เพิ่มเป็น 248 รายการ ระดมทุนได้ 8.3 หมื่นล้านเหรียญในปี 2020 และ 443 รายการ ระดมทุน 1.27 แสนล้านเหรียญเพียง 9 เดือนแรกของปี 2021 อันที่จริงแล้วยังมีอีกหลายคนที่ทำสัญญา SPAC ได้มากกว่า Fertitta เช่น Chamath Palihapitiya เศรษฐีพันล้านนักร่วมลงทุนและสาวกบิตคอยน์ซึ่งเปิดตัวบริษัท SPAC ทั้งสิ้น 6 แห่ง เขาใช้บริษัทเหล่านี้นำบริษัทอื่นเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ เช่น Opendoor, Virgin Galactic และ Clover Health ยุคเฟื่องฟูของ SPAC ทำให้เกิดข้อสงสัยขึ้นมากมาย รวมถึงผลตอบแทนให้กับผู้สนับสนุนและบรรดากองทุนเฮดจ์ฟันด์ทั้งหลายที่เรียกได้ว่าเป็นการการันตีผลกำไรด้วยซ้ำ หาก Gores และ Palihapitiya จัดอยู่ในกลุ่มที่มีความเคลื่อนไหวมากที่สุด Fertitta ก็คงเป็นคนที่เปิดเกมรุกดุดันที่สุด เขาเลือกใช้กลยุทธ์แบบโจ่งแจ้งที่บริษัทบริหารจัดการเงินลงทุนขนาดใหญ่น้อยแห่งนักจะกล้าอนุมัติ ในเหตุการณ์สำคัญครั้งหนึ่ง Fertitta มีทางเลือก 2 ทางในการทำสัญญาฉบับสำคัญของ Golden Nugget Online Gaming ในปี 2019 ก่อนเกิดโรคระบาด Fertitta และ Jefferies Financial Group ซึ่งเป็นธนาคารพันธมิตรอันยาวนานของเขาระดมทุนได้ 250 ล้านเหรียญให้กับ SPAC แห่งหนึ่ง (Landcadia Holdings II) โดยระบุวัตถุประสงค์เพื่อการเข้าซื้อบริษัทด้านการบันเทิง Fertitta ได้หุ้นมา 10% ในฐานะโปรโมเตอร์ บวกกับตำแหน่งประธานกรรมการร่วมและซีอีโอ
กลยุทธ์ที่ไม่ปลื้ม
ในช่วงเริ่มต้นการล็อกดาวน์เมื่อเดือนมีนาคม ปี 2020 Fertitta ปิดการดำเนินงานลงเกือบทั้งหมด พร้อมปลดพนักงาน 40,000 คน เขาได้รับเงินก้อนหนึ่งมา 160 ล้านเหรียญภายใต้โครงการสินเชื่อคุ้มครองธุรกิจของภารรัฐ แม้จะเป็นที่น่าอภัยให้ได้ แต่เขากลับต้องยกเงินทั้งหมดคืนให้ประเทศ ท่ามกลางความไม่พอใจของสาธารณชนที่ผู้ประกอบการรายใหญ่ได้รับเงินอุดหนุน ทั้งที่วัตถุประสงค์โดยแท้จริงคือ การช่วยเหลือกิจการขนาดเล็ก เดือนเมษายนปีนั้นเองเขากู้เงินฉุกเฉินจำนวน 300 ล้านเหรียญในอัตราดอกเบี้ยเกือบ 13% โดยวางแผนก Golden Nugget Online Gaming (GNOG) เป็นหลักประกัน ซึ่งต่อมากลายเป็นแสงสว่างท่ามกลางโควิด เพราะหลายคนอยู่บ้านและนำเงินกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐบาลมาวางเดิมพัน Fertitta เก็บสินเชื่อนี้ไว้เป็นเงินประกันสภาพคล่อง “ผมไม่ได้ใช้เลยสักเหรียญ” 2 เดือนถัดมาในเดือนมิถุนายน ปี 2020 Landcadia II ประกาศว่า พวกเขาพบเป้าหมายเข้าซื้อกิจการแล้วคือ แผนกเกมออนไลน์ของ Fertitta พร้อมกับสินเชื่อราคาแพง ตอนที่บริษัท SPAC ของเขาปิดการซื้อ GNOG เมื่อเดือนธันวาคม ปี 2020 ในราคา 745 ล้านเหรียญ สูงกว่ารายได้ถึง 6 เท่าตัวนั้น Fertitta ได้เข้าไปถือหุ้น GNOG 49% และเงินสดอีก 30 ล้านเหรียญ นอกจากนี้ ยังหลุดพ้นจากหน้าที่ชำระคืนเงินกู้ฉุกเฉิน ขณะที่ยังคงสามารถรักษาเงินกู้ยืมดังกล่าวเอาไว้กับตัว “กลยุทธ์จำพวกนี้เป็นเครื่องมือรับประกันชัยชนะของผู้สนับสนุน ไม่ว่าบริษัทที่ควบรวมกิจการจะมีผลประกอบการเป็นอย่างไร” 4 วุฒิสมาชิกสหรัฐฯ จากพรรคเดโมแครต ซึ่งรวมถึง Elizabeth Warren กล่าวตำหนิในจดหมายถึง Fertitta และเจ้าพ่อ SPAC อีก 5 รายเมื่อเดือนกันยายน ปี 2021 โดยเรียกร้องให้รับผิดชอบเหตุการณ์ที่ดูเหมือนจะเกิดผลประโยชน์ทับซ้อนดังกล่าวฃ พร้อมขอให้สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (SEC) จับตามอง ขณะที่ Michael Ohlrogge อาจารย์ด้านกฎหมายและบรรษัทภิบาลจาก New York University บอกว่า ในช่วงระยะเวลาไม่กี่ปีที่ผ่านมา บริษัท SPAC ที่เป็นผู้สนับสนุนกลับซื้อกิจการในเครือของตนเองมีไม่มากนัก แต่พวกเขามีเหตุผลที่ดี “เมื่อใดก็ตามที่ผู้ซื้อและผู้ขายเป็นฝ่ายเดียวกันก็ชวนให้สงสัยว่า ราคาจะยุติธรรมหรือไม่” แต่ผู้ลงทุนใน GNOG ไม่ได้มีปัญหาอะไร เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา Fertitta บรรลุข้อตกลงขาย GNOG ไปให้กับ DraftKings (เป็นบริษัทที่ก่อตัวขึ้นจาก SPAC เช่นกัน) ด้วยหุ้นในราคา 1.5 พันล้านเหรียญ “หากใครมีคำถามอะไรเกี่ยวกับข้อตกลงธุรกิจนี้ บอกได้เลยว่า มันยอดเยี่ยมที่สุดในโลก ผมขายมาแล้วครั้งหนึ่งและตอนนี้ก็กำลังจะขายมันอีกครั้ง” Fertitta คุ้ยฟุ้ง เดือนกุมภาพันธ์ ปี 2021 พวกเขาก็ประกาศควบรวมกิจการร้านอาหารส่วนใหญ่ของ Fertitta กาสิโน 5 แห่ง และหุ้นที่ Fertitta มีอยู่ใน GNOG/DraftKings เข้ากับ Fast ในสัญญามูลค่า 6.6 พันล้านเหรียญ และก่อตั้งขึ้นเป็นบริษัทมหาชนแห่งใหม่ที่มีชื่อว่า Fertitta Entertainment พอถึงเดือนมิถุนายนของปีเดียวกัน Fertitta ก็ประกาศว่า เขาจะขยายข้อตกลงธุรกิจด้วยการเพิ่มทรัพย์สิน แล้วจะมีอะไรผิดพลาดได้บ้าง การระบาดของโควิด-19 ระลอกใหม่อาจกระทบต่อธุรกิจท่องเที่ยวและร้านอาหาร ตลาดหุ้นที่ตกต่ำอาจทำให้นักลงทุนไม่ประทับใจเท่าไรนัก ขณะที่ตัวเขาเองมีหนี้สินรวมกันแล้วก็ไม่น้อย โดยเฉพาะในส่วนที่มีการรวมร้านอาหารและกาสิโนเข้าด้วยกัน ยิ่งไปกว่านั้นหุ้นในการซื้อกิจการแบบนี้เฉลี่ยแล้วจะมีมูลค่าลดลงเมื่อพ้นระยะเวลา 1 ปี แต่ในเวลานี้ชีวิตของ Fertitta ดีมากๆ เขาวางแผนจะใช้เวลาอยู่บนเรือ Boardwalk ปีละ 30 คืน เมื่อฤดูร้อนที่ผ่านมาเขาชวนภรรยาเก่า คือ Paige กับลูกๆ ทั้ง 4 คนมาท่องเที่ยวบนเรือเป็นเวลา 1 สัปดาห์ ทั้งคู่ตกลงแยกทางกันอย่างฉันมิตรเมื่อปี 2017 ปัจจุบันเขาแต่งงานใหม่กับ Lauren Ware อดีตทนายความให้กับ Landry มาได้ 2 ปีแล้ว Fertitta เข้าใจดีว่าเวลานี้สถานการณ์ซับซ้อนเกินว่าจะทำอะไรฟุ้งเฟ้อ “โลกมันเปลี่ยนไปแล้ว คนเขาเกลียดเศรษฐีกัน” เขากล่าวคร่ำครวญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่ยิ่งรวยเอาๆ ท่ามกลางโรคระบาด “ลองดูในโซเชียลมีเดียสิ ผมไม่เคยโพสต์อะไรเกี่ยวกับเรือลำใหม่เลย ทั้งที่เป็นคนสาธารณะขนาดนั้น ผมก็ชอบความเป็นส่วนตัวมากๆ เหมือนกัน” คุณจะไม่มีวันเห็นเขาโพสต์รูปเซลฟี่บนเรือยอช์ตของตัวเองลง Instagram แน่นอน “อย่าลืมว่า Forbes เป็นฝ่ายขอ” เที่ยวชมเรือ Boardwalk เองต่างหาก ซึ่งก็ถูกต้อง และต้องขอบคุณสำหรับการต้อนรับ เวลานี้ Fertitta เริ่มวาดภาพเรือยอช์ตลำใหม่แล้ว อาจเป็นเรือขนาด 361 ฟุต ผลงานของ Lurssen ผู้สร้างเรือสัญชาติเยอรมันก็เป็นได้ -- จากการรายงานของ Will Yakowicz เรื่อง: CHRIS HELMAN เรียบเรียง: รัน-รัน ภาพ: JAMEL TOPPIN อ่านเพิ่มเติม: “CIOs” ทรงอิทธิพลที่สุดในโลก ประจำปี 2022คลิกอ่านฉบับเต็ม และบทความทางด้านธุรกิจได้ที่นิตยสาร Forbes Thailand ฉบับเดือนเมษายน 2565 ในรูปแบบ e-magazine
