<h2>ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาความยั่งยืนกลายเป็นภารกิจสำคัญของทุกประเทศทั่วโลก โดยเฉพาะกับปัญหาเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ทวีความรุนแรงขึ้นอย่างมากในปี 2566 ที่ทำให้สามารถพยากรณ์ได้ว่าโลกกำลังเข้าสู่ “ยุคโลกเดือด” ตามที่ อันโตนิโอ กูเตร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติ ออกแถลงการณ์เมื่อไม่นานมานี้</h2> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ย้อนไปเมื่อปี 2558 องค์กรสหประชาชาติประกาศเป้าหมายการพัฒนาเพื่อความยั่งยืน 17 ข้อ (UNSDGs) ที่ครอบคลุมสามด้านหลักคือสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล เพื่อขับเคลื่อนโลกไปสู่อนาคตที่ดีขึ้นและมีความยั่งยืนมากขึ้น เป้าหมายเหล่านี้จึงกลายมาเป็นหลักการที่ชี้นำการปฎิบัติงานของทั้งภาครัฐและเอกชน ที่เริ่มจากเปลี่ยนการมุ่งเน้นสร้างกำไรและผลประโยชน์ด้านการค้ามาเป็นการสร้างประโยชน์ต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมควบคู่กันไปด้วยในวิสัยทัศน์ คำมั่นสัญญา และการลงมือทำ เพื่อดึงดูดนักลงทุนที่มีความสนใจด้านความยั่งยืนมากขึ้นเรื่อยๆ ดังที่เห็นได้จากมูลค่าทรัพย์สินสุทธิของ Global Sustainable Funds ที่เพิ่มสูงถึง 2.74 ล้านล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ ในเดือนมีนาคม 2566 ซึ่งเพิ่มจากช่วงปลายปี 2565 ขึ้นมา 7.5 เปอร์เซ็นต์ และมีความเติบโตมากกว่ากองทุนอื่น ๆ ทั่วโลกถึง 4 เปอร์เซ็นต์&nbsp; &nbsp;ประเทศไทยเองก็มีการตั้งเป้าหมายด้านความยั่งยืนที่เด่นชัด โดยคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) แห่งประเทศไทยได้สร้างกลยุทธ์เพื่อพัฒนาความยั่งยืนด้วยการกำหนดข้อบังคับให้บริษัทมหาชนที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์เปิดเผยข้อมูลด้านความยั่งยืน (ESG) ในการดำเนินธุรกิจและบริการโดยเน้นไปที่ข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจก&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;การเปิดเผยข้อมูล ESG จึงกลายเป็นกลไกหนึ่งที่ช่วยกำกับองค์กรได้แสดงความรับผิดชอบต่อเป้าหมายด้านความยั่งยืนของตนต่อสาธารณชนเป็นประจำทุกปี ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญที่จะช่วยผลักดันให้ประเทศไทยไปสู่เป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ และในขณะเดียวกันก็ดึงดูดโอกาสด้านธุรกิจและการลงทุน พร้อมทั้งสร้างระบบนิเวศธุรกิจที่มีการดำเนินงานด้านความยั่งยืนที่มีประสิทธิภาพ ทำได้จริง และวัดได้เป็นหัวใจหลัก​<div class="se-component se-image-container __se__float- __se__float-center" contenteditable="false" style="width: 75%; min-width: 100%;"><figure style="margin: auto; width: 75%;"><img src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2023/10/Wn9jk1QXK2He7hScKh5P.jpg" alt="" data-proportion="true" data-align="center" data-file-name="Wn9jk1QXK2He7hScKh5P.jpg" data-file-size="0" data-origin="," data-size="75%," data-rotate="" data-rotatex="" data-rotatey="" data-percentage="75," origin-size="1206,870" style="width: 100%;" data-index="0"></figure></div>​ &nbsp; &nbsp; ในขณะที่ความยั่งยืนเป็นปัจจัยสำคัญทั้งในด้านกฎระเบียบและการดำเนินธุรกิจในประเทศไทย การนำเสนอรายงานข้อมูลความยั่งยืนจึงมีบทบาทสำคัญอย่างมากในการประเมินความสามารถของประเทศในการทำตามคำมั่นสัญญาด้านความยั่งยืน ผ่านการดำเนินกิจกรรมขององค์กรต่างๆ โดยในการสร้างรายงาน ESG ที่มีประสิทธิภาพ การเก็บข้อมูล (Data Collection) เป็นขั้นตอนสำคัญที่จะสะท้อนเห็นภาพรวมของการดำเนินงานด้านความยั่งยืนขององค์กร เช่น การแสดงข้อมูลที่ให้เห็นถึงความพยายามในการควบคุมปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้ลดลงอย่างเห็นได้ชัดเจนปีต่อปี หรือ การแสดงรายงานที่สอดคล้องกับการดำเนินกิจกรรมเพื่อไปให้ถึงเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;อย่างไรก็ตามทุกองค์กรมีความพร้อมและความสามารถในการเปิดเผยข้อมูลเหล่านี้ไม่เท่ากัน และยังมีความแตกต่างกันอย่างมากระหว่างองค์กรที่มีความเชี่ยวชาญ องค์กรที่เชี่ยวชาญระดับกลาง และองค์กรที่เพิ่งเริ่มต้นเตรียมข้อมูล ดังนี้&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;องค์กรที่เชี่ยวชาญและคุ้นเคยแล้วมักมีกำลังคนและเครื่องมือพร้อมสรรพในการเก็บข้อมูลและผ่านการทำรายงาน ESG มาแล้วหลายครั้ง&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;องค์กรที่มีความพร้อมระดับกลางอาจกำลังลองผิดลองถูกกับการเตรียมและประมวลข้อมูล และกำลังมองหาหนทางที่จะช่วยทำให้ขั้นตอนนี้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ส่วนองค์กรที่เพิ่งเริ่มต้นทำรายงาน ESG เป็นกลุ่มที่กำลังมองหาแนวทางและตัวช่วยในการติดตั้งระบบ การรายงานด้านความยั่งยืนนั้นอาจเป็นเรื่องยุ่งยากและซับซ้อน โดยเฉพาะสำหรับองค์กรที่เพิ่งเริ่มต้น และยังไม่คุ้นเคยกับภาษาและคำจำกัดความต่าง ๆ รวมไปถึงหลักการ มาตรฐาน และเฟรมเวิร์คที่มีอยู่มากมายด้วย&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ข้อมูลด้าน ESG มีความสำคัญอย่างมากในการพัฒนาความยั่งยืน และขั้นตอนการเก็บข้อมูลมักเป็นเรื่องที่ซับซ้อนและเกิดข้อผิดพลาดได้ง่าย โทชิฮิเดะ โอตานิ ผู้อำนวยการด้าน Sustainability Transformation ของเอบีม  คอนซัลติ้ง (ประเทศไทย) เน้นย้ำถึงความสำคัญของข้อมูล ESG ว่า “ข้อมูล ESG มีความสำคัญอย่างมากในการจัดทำรายงานด้านความยั่งยืนที่ถูกต้องและมีความหมาย รายงานนี้ไม่เพียงแสดงถึงความรับผิดชอบตามคำมั่นสัญญาขององค์กรโดยเฉพาะในด้านที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศเท่านั้น แต่ยังช่วยให้องค์กรสามารถมองเห็นปัญหาและลงมือแก้ไขจัดการปัญหานั้นๆ ได้อย่างทันท่วงทีอีกด้วย ดังคำกล่าวที่ว่า คุณไม่สามารถจัดการกับสิ่งที่คุณวัดไม่ได้ (You cannot manage what you can't measure.)”&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;นอกจากนี้แม้จะเลือกใช้วิธีการเก็บข้อมูลที่รัดกุมแล้วความผิดพลาดก็ยังอาจเกิดขึ้นได้จากการบันทึกข้อมูลด้วยกำลังคน และปรากฎการณ์นี้สามารถเกิดขึ้นได้กับองค์กรในทุกระดับความพร้อม​<div class="se-component se-image-container __se__float- __se__float-center" contenteditable="false" style="width: 75%; min-width: 100%;"><figure style="margin: auto; width: 75%;"><img src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2023/10/73vFL4c1qrxD8s6GS7Mn.jpg" alt="" data-proportion="true" data-align="center" data-index="1" data-file-name="73vFL4c1qrxD8s6GS7Mn.jpg" data-file-size="0" data-origin="," data-size="75%," data-rotate="" data-rotatex="" data-rotatey="" data-percentage="75," style="width: 100%;"></figure></div>​ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ดังนั้นการสร้างรายงาน ESG ที่ชัดเจน ถูกต้อง และมีความหมายจึงเริ่มจากการเลือกเครื่องมือการเก็บข้อมูลที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับระดับความพร้อมขององค์กร ข้อมูลด้าน ESG เป็นสิ่งสำคัญมากในการแสดงความรับผิดชอบและการแก้ปัญหาด้านความยั่งยืนขององค์กรได้อย่างทันท่วงที เอบีม คอนซัลติ้ง มีประสบการณ์การให้คำปรึกษาด้านการเก็บข้อมูล ESG แก่องค์กรที่หลากหลาย จึงมองเห็นว่าอนาคตของการเก็บข้อมูล ESG คือการใช้ระบบอัตโนมัติ (Automation) ที่ช่วยลดการใช้แรงงานมนุษย์และลดความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดพลาด&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;การเปลี่ยนไปใช้ระบบอัตโนมัติจะช่วยให้องค์กรสามารถประเมินความพยายามด้านความยั่งยืนของตนด้วยข้อมูลที่ถูกต้อง และยังจะช่วยให้ประเทศไทยไปถึงเป้าหมายคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์และระบบเศรษฐกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมได้เร็วยิ่งขึ้นด้วย ​อ่านเพิ่มเติม :&nbsp;<a href="https://www.forbesthailand.com/news/marketing/%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B9%8C-%E0%B8%A5%E0%B8%94%E0%B8%82%E0%B8%A2%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3-%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99" alt="นวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ ลดขยะอาหาร แก้ปัญหาโลกร้อน">นวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ ลดขยะอาหาร แก้ปัญหาโลกร้อน</a>​ <a href="https://www.facebook.com/ForbesThailandMagazine/" alt="ไม่พลาดบทความและเรื่องราวน่าสนใจอื่นๆ ติดตามเราได้ที่เฟซบุ๊ก Forbes Thailand Magazine">ไม่พลาดบทความและเรื่องราวน่าสนใจอื่นๆ ติดตามเราได้ที่เฟซบุ๊ก Forbes Thailand Magazine</a>

เอบีม คอนซัลติ้ง เผยรายงาน ESG จำเป็นการเติบโตอย่างยั่งยืนในทุกขนาดองค์กร

<h2>บีคอน เวนเจอร์ แคปิทัล (บีคอน วีซี) จัดตั้งกองทุน Beacon Impact Fund พร้อมอัดฉีดงบลงทุน 1,200 ล้านบาท เน้นสนับสนุนสตาร์ทอัพที่แสวงหาผลกำไรอย่างยั่งยืน โดยใส่ใจเรื่อง ESG ด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล เป็นหลัก</h2> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ธนพงษ์ ณ ระนอง กรรมการผู้จัดการ บริษัท บีคอน เวนเจอร์ แคปิทัล จำกัด (บีคอน วีซี) กล่าวว่า “บีคอน วีซี ได้จัดตั้งกองทุน Beacon Impact Fund พร้อมอัดฉีดเม็ดเงินลงทุนเริ่มต้น 30 ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือคิดเป็นเงินไทย 1,200 ล้านบาท เพื่อสนับสนุนบริษัทสตาร์ทอัพที่แสวงหาผลกำไรในการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน พร้อมพัฒนาโซลูชันเพื่อแกปัญหาเชิงบวกในมิติต่างๆ ของ ESG ที่สามารถวัดผลแบบเป็นรูปธรรมได้จริง และมีศักยภาพที่จะขยายผลไปในวงกว้าง สอดคล้องตามเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนขององค์การสหประชาชาติ หรือ UN”<div class="se-component se-image-container __se__float-center" contenteditable="false"><figure style="margin: auto;"><img src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2023/02/QY2qExQ8sWqbZejHdwTA.jpg" alt="" data-proportion="true" data-align="center" data-file-name="QY2qExQ8sWqbZejHdwTA.jpg" data-file-size="0" data-origin="," data-size="," data-rotate="" data-rotatex="" data-rotatey="" data-percentage="auto,auto" style="" data-index="0"><figcaption>ธนพงษ์ ณ ระนอง กรรมการผู้จัดการ บริษัท บีคอน เวนเจอร์ แคปิทัล จำกัด</figcaption></figure></div>​&nbsp; &nbsp; ทั้งนี้ กองทุนดังกล่าวมีนโยบายเน้นการลงทุนในบริษัทสตาร์ทอัพที่อยู่ในช่วง Post-revenue หรือสามารถสร้างรายได้ให้ธุรกิจ มีฐานลูกค้าชัดเจน และสามารถเติบโตได้ดี เช่นเดียวกับการลงทุนอื่นๆ ของบีคอน วีซี ในช่วงที่ผ่านมา รวมทั้งมีแนวคิดเชิงบวกในการดำเนินธุรกิจเพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆ ของ ESG ได้ อาทิ<ul><li style="font-size: 34px; font-family: &quot;DB FongNam X&quot;, sans-serif;">Environment ด้านสิ่งแวดล้อม: มุ่งเน้นธุรกิจที่ช่วยลดการสร้างก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ผ่านการลดการใช้พลังงานฟอสซิล (Decarbonization) การลดขยะและการผลิตเกินความจำเป็น (Waste Reduction) และการลดผลกระทบจากสภาวะภูมิอากาศเปลี่ยนแปลง (Climate Adaptation)</li><li style="font-size: 34px; font-family: &quot;DB FongNam X&quot;, sans-serif;">Social ด้านสังคม: มุ่งเน้นธุรกิจที่สร้างความเท่าเทียม ทั้งการศึกษา การเข้าถึงด้านการเงินและเทคโนโลยี (Financial and Digital Inclusion) การสร้างความรู้ความเข้าใจและวินัยด้านการเงินและเทคโนโลยี (Financial and Digital Literacy) และการสร้างการเข้าถึงบริการทางการแพทย์ (Access to Health Care)</li><li style="font-size: 34px; font-family: &quot;DB FongNam X&quot;, sans-serif;">Governance ด้านธรรมาภิบาล: มุ่งเน้นธุรกิจที่ปกป้องสิทธิผู้บริโภค (Consumer Protection) การสร้างความโปร่งใสในห่วงโซ่อุปทาน (Supply Chain Visibility) และการสร้างความโปร่งใสในการดำเนินธุรกิจ (Business Transparency) เป็นต้น </li></ul>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;“ภายในปี 2023 นี้ เรามั่นใจว่าจะสามารถสนับสนุนเงินลงทุนให้แก่บริษัทสตาร์ทอัพได้อย่างน้อยไม่ต่ำกว่า 5 ราย ภายในกรอบเงินลงทุนปีละ 400 ล้านบาท จากระยะเวลาทั้งหมด 3 ปี ของงบลงทุนเริ่มต้นทั้งหมด 1,200 ล้านบาท ซึ่งที่ผ่านมามีกลุ่มสตาร์ทอัพที่น่าสนใจและดำเนินธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับ ESG ประมาณ 10 ราย โดยธุรกิจส่วนใหญ่เป็นเรื่องของ ธุรกิจแปลงเครื่องยนต์ธรรมดาให้เป็นรถ EV และธุรกิจด้านการเกษตรที่ช่วยลดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์” ธนพงษ์กล่าวเพิ่มเติม<div class="se-component se-image-container __se__float- __se__float-center" contenteditable="false"><figure style="margin: auto;"><img src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2023/02/YMnvAbK3K9CrLsEu9HSy.jpg" alt="" data-proportion="true" data-align="center" data-file-name="YMnvAbK3K9CrLsEu9HSy.jpg" data-file-size="0" data-origin="," data-size="," data-rotate="" data-rotatex="" data-rotatey="" data-percentage="auto,auto" style="" data-index="1"></figure></div>&nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; สำหรับภาพรวมการดำเนินธุรกิจของ บีคอน วีซี ซึ่งถือเป็น Corporate Venture Capital Fund ของธนาคารกสิกรไทยตลอดระยะเวลา 6 ปีที่ผ่านมา มียอดวงเงินของการลงทุนใน 3 กองทุน ได้แก่ Synergy Fund, Opportunity Fund และล่าสุดที่เพิ่งเปิดตัว Impact Fund&nbsp;รวมแล้วทั้งสิ้น 265 ล้านเหรียญ คิดเป็นเงินไทยมูลค่า 8,000 ล้านบาท ซึ่ง ณ ปัจจุบันมีการใช้งบลงทุนไปแล้วกว่า 160 ล้านเหรียญ คิดเป็นเงินไทย 5,000 ล้านบาท อ่านเพิ่มเติม: <a href="https://www.forbesthailand.com/news/travel/%E0%B8%AA%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A2-%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B9%8A%E0%B8%9B-%E0%B9%80%E0%B8%9C%E0%B8%A2%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%B5-66-%E0%B9%82%E0%B8%95%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7" alt="“สกาย กรุ๊ป” เผยผลประกอบการปี 66 โตจากแรงหนุนท่องเที่ยว​">“สกาย กรุ๊ป” เผยผลประกอบการปี 66 โตจากแรงหนุนท่องเที่ยว​</a><hr class="__se__dashed">​ไม่พลาดบทความและเรื่องราวน่าสนใจอื่นๆ ติดตามเราได้ที่เฟซบุ๊ก <a href="https://www.facebook.com/ForbesThailandMagazine?mibextid=LQQJ4d" alt="Forbes Thailand Magazine">Forbes Thailand Magazine</a>

บีคอน วีซี อัดงบ 1.2 พันล้านบาท เปิดตัว Beacon Impact Fund เน้นลงทุน ESG

<h2>ประชากรในเอเชียพากันมุ่งหน้าสู่ชุมชนเมืองและมีลูกกันน้อยลง</h2>
เป็นที่น่าจับตาเมื่อ ยุค post-familialism ที่ไม่ให้ความสำคัญกับสถาบันครอบครัวจะเกิดกระแสอยู่ในเอเชียตะวันออก ภูมิภาคที่ครอบครัวมีอิทธิพลอย่างมากจนอาจเรียกได้ว่าครอบงำสังคม โดยความเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในญี่ปุ่น ประเทศที่มีความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและเทคโนโลยีที่สุดในภูมิภาค

ย้อนไปตั้งแต่ช่วงทศวรรษที่ 90 Muriel Joviet นักสังคมวิทยา กล่าวในหนังสือ Japan: The Childless Society ว่ามีแนวโน้มที่ผู้หญิงญี่ปุ่นมีอคติกับสถานภาพความเป็นแม่มากขึ้น ส่วนหนึ่งเกิดจากผู้ชายปฏิเสธที่จะมีส่วนรับผิดชอบในการเลี้ยงลูก อคตินี้ทำให้เมื่อปี 2010 หนึ่งในสามของผู้หญิงญี่ปุ่นวัย 30-39 ปียังเป็นโสด ซึ่งมากกว่าตัวเลขในปี 2000 ถึงสองเท่า

<figure><img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/49f6ec6dae5cc5fe95f972404bdf9be0.png" alt="" width="340" height="500" /><figcaption> เมือง Tokyo มีอัตราการเจริญพันธุ์ต่ำมาก หนึ่งครอบครัวมักจะมีลูกเพียงหนึ่งคนเท่านั้น [เครดิตภาพ: Totomai Martinez]</figcaption></figure>ัตราการเกิดที่ต่ำนั้นเชื่อมโยงกับความหนาแน่นของประชากรในเมืองใหญ่ ชัดเจนที่สุดคือใน Tokyo ที่ปัจจุบันมีอัตราการเจริญพันธุ์ต่ำ โดยหนึ่งครอบครัวจะมีลูกเพียงหนึ่งคนเท่านั้น และมีอีกหลายแห่งในเอเชียตะวันออกที่มีอัตราการเจริญพันธุ์ต่ำเป็นอันดับต้นๆ ของโลก ไม่ว่าจะเป็น Seoul สิงคโปร์ และฮ่องกง ยิ่งเอเชียมีความเป็นเมืองอย่างญี่ปุ่นมากขึ้นเท่าไหร่ อัตราการเจริญพันธุ์ที่ต่ำสุดขีดก็จะยิ่งแพร่กระจาย

ที่น่าสนใจคือแนวโน้มนี้เกิดขึ้นแล้วในหัวเมืองใหญ่ของประเทศจีน ในปี 2013 อัตราการเจริญพันธุ์ของ Shanghai อยู่ที่เพียงร้อยละ 0.7 เป็นอัตราที่ต่ำยิ่งกว่านโยบาย “ลูกคนเดียว” ของจีนซึ่งเพิ่งจะยกเลิกไปในปี 2015 แม้มีการผ่อนคลายนโยบายนี้แล้วแต่ครอบครัวชาวจีนส่วนใหญ่กลับไม่ได้เลือกจะมีลูกมากขึ้น หลักๆ ก็ด้วยเหตุผลเดียวกันกับที่เกิดขึ้นในส่วนอื่นๆ ของโลก นั่นก็คือค่าครองชีพและค่าที่อยู่อาศัยที่สูงลิ่ว

อาจจะไม่มีเมืองไหนในเอเชียที่สะท้อนรูปแบบของเมืองใหญ่ได้มากเท่ากับกรุง Seoul ซึ่งเป็นเมืองขนาดใหญ่ที่มีความหนาแน่นประชากรมากที่สุดในโลกเมื่อไม่รวมฮ่องกง ในทางผังเมือง Seoul เป็นตัวอย่างอันยอดเยี่ยมของ “เมืองแห่งอนาคต” ดึงดูดให้ผู้คนออกจากชนบทมาสู่ Seoul จนร้อยละ 50 ของประชากรเกาหลีใต้อาศัยอยู่ในเมืองหลวงแห่งนี้

แต่พัฒนาการของ Seoul มาพร้อมกับความสูญเสีย อาคารสูงผุดขึ้นทั่วเมืองแทนที่บ้านชั้นเดียว แม้สถาปนิกจะชื่นชอบความเปลี่ยนแปลงนี้ แต่นักสังคมวิทยาของเกาหลีพบว่าเมืองที่มีรูปแบบที่อยู่อาศัยหนาแน่นสูงและรวมศูนย์นี้ไม่เหมาะกับครอบครัวที่มีเด็กเล็ก นโยบายที่อยู่อาศัยจะส่งผลกระทบรุนแรง ภายในปี 2040 เกาหลีใต้จะมีประชากรสูงวัยมากที่สุดในโลกแห่งหนึ่ง เทียบเท่าญี่ปุ่นและเยอรมนี

<figure><img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/fea0dacb2cc2acbadcff7a148f4d2c5e.png" alt="" width="680" height="454" /><figcaption> กรุง Seoul เมืองที่มีความหนาแน่นของประชากรเป็นอันดับสองของโลก [เครดิตภาพ: travelwithjoshcohen.com]</figcaption></figure>ะเกิดอะไรขึ้นกับสังคมที่จะต้องเผชิญกับอัตราเจริญพันธุ์ที่ตกต่ำถึงขีดสุดเช่นนี้ต่อไป Vaclav Smil นักประชากรศาสตร์ชาวแคนาดาให้ความเห็นว่า ญี่ปุ่นเป็นตัวแทนของ “ผู้บุกเบิกสังคมรูปแบบใหม่ของโลกอย่างจำใจ” ญี่ปุ่นแสดงให้เห็นว่าสังคมจะวิวัฒนาการอย่างไรภายใต้อัตราการเกิดที่ลดลงไม่หยุดหย่อน

ญี่ปุ่นกำลังกลับเป็นประเทศที่รวมศูนย์อยู่ที่เมืองๆ เดียวคือ Tokyo และองค์การสหประชาชาติ (UN) คาดการณ์ว่าประชากรของญี่ปุ่นในปี 2100 จะเหลือเพียง 91 ล้านคน ลดลงจาก 127 ล้านคนในปี 2015 แต่สถาบันวิจัยประชากรและความมั่นคงทางสังคมแห่งชาติของญี่ปุ่นเองทำนายว่าประชากรในปี 2100 จะเหลือเพียง 48 ล้าน น้อยกว่าตัวเลขของ UN เกือบร้อยละ 50 และในจำนวนที่ลดลงแล้วนี้จะเป็นประชากรสูงวัยอายุมากกว่า 65 ปีถึงร้อยละ 46

ตัวเลขคาดหมายเหล่านี้บ่งบอกว่าถึงเวลาแล้วที่ประเทศต่างๆ หรืออย่างน้อยก็บรรดาประเทศร่ำรวยต้องหันเหความสนใจจากความกังวลเรื่องภาวะประชากรล้นโลก ไปมองความท้าทายใหม่อันเกิดจากประชากรสูงวัยเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็วและประชากรวัยทำงานลดลงอย่างต่อเนื่อง แม้กระทั่งอัตราการเกิดในประเทศกำลังพัฒนาก็ลดลงในแนวทางเดียวกับประเทศร่ำรวย

มองในแง่ดี Fred Pearce ผู้สื่อข่าวสิ่งแวดล้อมชาวอังกฤษระบุว่า โมเดลแบบญี่ปุ่นเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของโลกที่ล้นไปด้วยประชากรสูงวัยที่จะแก่ตัวลง ฉลาดขึ้น และใช้ชีวิตที่เป็นผลดีต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น หลังผ่านพ้นศตวรรษที่ 20 ซึ่งเป็นยุคของการฟูมฟักประชากรวัยรุ่น Pearce ทำนายว่าสิ่งที่จะตามมาคือ “ยุคของคนชรา” ซึ่งเขาอ้างว่า “อาจจะเป็นสิ่งที่มากอบกู้โลก”

ถึงกระนั้น ผลกระทบในด้านลบของสังคมที่แก่ตัวลงอย่างรวดเร็ว หนึ่งในนั้นก็คือเด็กๆ ที่จะดูแลพ่อแม่ที่ชรามีจำนวนน้อยลง สภาวการณ์นี้นำไปสู่สิ่งที่ชาวญี่ปุ่นเรียกว่า Kodukushi หรือ “ความตายอันโดดเดี่ยว” ที่จะเกิดกับผู้สูงอายุที่โสดและไม่มีลูก หรือในเกาหลีใต้ซึ่งเผชิญกับสังคมแข่งขันสูงและค่อยๆ ออกห่างจากรากเหง้าการยึดมั่นในครอบครัว ทำให้ลูกไม่ดูแลพ่อแม่ที่แก่ชรา

ในจีน แม้จะใช้เวลานานกว่าญี่ปุ่นกว่าที่จะประสบกับ “Demographic Winter (สภาวะประชากรลดลง)” ด้วยตนเอง แต่สำนักงานสำมะโนประชากรของสหรัฐฯ (U.S. CensusBureau) ประมาณการว่าประชากรจีนจะเพิ่มสูงสุดในปี 2026 และจะเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในอัตราที่รวดเร็วที่สุดในโลกเมื่อไม่รวมญี่ปุ่น ทำให้ระหว่างปี 2015-2050 ประชากรจีนวัย 15-19 ปีจะลดลงร้อยละ 20 Nicholas Eberstadt นักประชากรศาสตร์มองเห็นความเป็นไปได้ที่จีนจะประสบกับวิกฤตการคลังจากปัญหาสังคมสูงวัย เขาเชื่อว่าจีนจะเผชิญกับ “คลื่นประชากรสูงอายุลูกยักษ์” ขณะที่ประชากรวัยทำงานมีน้อยลง เงินบำนาญที่ต้องจ่ายกลับมากขึ้น และเศรษฐกิจที่ชะลอตัวลง

<figure><img src="http://forbesthailand.com/uploads/library/c8d0c209a9729a384301b76ecfa28e94.png" alt="" width="680" height="453" /><figcaption> ประชากรสูงวัยใน Shanghai [เครดิตภาพ: Nicki Almasy]</figcaption></figure>ูเหมือนจะเป็นไปได้ว่าสังคมสูงวัยจะเป็นอุปสรรคกับการสร้างความมั่งคั่งและการเติบโตของรายได้ สังคมที่เต็มไปด้วยคนชราจะกลายเป็นสังคมที่มองไปข้างหลังเป็นหลัก มุ่งหวังที่จะรักษาความมั่งคั่งของผู้สูงอายุ แทนการสร้างโอกาสใหม่ๆ แก่ประชากรหนุ่มสาว

ความเปลี่ยนแปลงเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุยังทำให้เกิดการแบ่งแยกระหว่างคนต่างรุ่น เมื่อคนสูงอายุอยู่แต่ในชนบทและคนหนุ่มสาวอยู่กันแต่ในเมือง ประชากรสูงวัยที่ขยายตัวขึ้นเรื่อยๆ นี้เคยมีลูกหลานเป็นผู้ดูแล แต่จากนี้ยังมีคำถามว่าผู้สูงอายุเหล่านี้จะอยู่ดีมีสุขหรือไม่เมื่อไม่มีคนคอยดูแลมากเหมือนก่อน และปราศจากระบบสวัสดิการรัฐที่มีประสิทธิภาพเพียงพอ

ภายในศตวรรษนี้ ความท้าทายแบบเดียวกันจะปรากฏชัดในประเทศกำลังพัฒนาหลายแห่ง ท่ามกลางการพัฒนาสู่ความเป็นเมืองอย่างรวดเร็ว ประเทศที่ค่อนข้างยากจนอย่างเวียดนามยังเริ่มประสบปัญหาอัตราการเจริญพันธุ์ต่ำกว่าปริมาณที่เพียงพอสำหรับการทดแทน ขณะที่ประเทศที่ยากจนกว่านั้น อาทิ เมียนมา อินโดนีเซีย หรือแม้กระทั่งบังคลาเทศ ยังพบอัตราการเจริญพันธุ์ลดลงอย่างรวดเร็ว

<hr />

<a href="https://goo.gl/qT690n">คลิ๊กอ่านฉบับเต็ม "ครอบครัวไร้บุตร" ได้ที่ Forbes Thailand Magazine ฉบับ กุมภาพันธ์ 2560
<img src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/93a16701dc17880c01dadd3fa399ba46.png" alt="" /></a>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events