<h2>มนุษยชาติกำลังเข้าใกล้การสูญพันธุ์ใช่หรือไม่? มวลมนุษย์กำลังจะพบจุดจบแบบเดียวกันกับนกโดโดและไดโนเสาร์กระนั้นหรือ?</h2> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ท้ายที่สุดแล้วสิ่งที่เป็นต้นเหตุทำให้มนุษย์ต้องพบกับจุดจบแบบนั้นไม่ใช่อุกกาบาต การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ด้วยอาวุธนิวเคลียร์ หรือโรคระบาดครั้งมหึมา และเป็นที่เข้าใจกันดีว่า อวสานของมนุษยชาติยังคงไม่มาถึงในเร็ววันนี้ อย่างไรก็ดี ความจริงแล้วมนุษย์อาจเป็นสิ่งมีชีวิตสายพันธุ์แรกบนโลกใบนี้ที่ทำลายตัวเอง อัตราการเกิดทั่วโลกลดต่ำลงและเป็นแบบนั้นมานานหลายทศวรรษแล้ว ไม่ว่าประเทศยากจน ประเทศกำลังพัฒนา และประเทศที่มั่งคั่งต่างก็พบเจอกับปรากฏการณ์นี้ทั้งสิ้น&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;สิ่งที่นักประชากรศาสตร์เรียกว่า “อัตราการเจริญพันธุ์รวม” เป็นค่าเฉลี่ยของจำนวนการมีบุตรต่อหญิง 1 คน ในการที่จะรักษาจำนวนประชากรให้คงที่นั้นอัตราการเกิดทดแทนอยู่ที่ทารก 2.1 คนต่อผู้หญิง 1 คน สัดส่วนที่สูงกว่านั้นหมายถึงจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;โดยตัวเลขดังกล่าวนี้ประมวลผลจากเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ทั้งหมดที่ผ่านมาถึงแม้ว่าจะเกิดภัยพิบัติร้ายแรงเป็นครั้งคราวอย่างการระบาดของกาฬโรคในช่วงกลางทศวรรษ 1330 ก็ตาม ในกรณีที่อัตราการเกิดทดแทนลดลงต่ำกว่า 2.1 นั่นหมายความว่า จำนวนประชากรจะลดลงในที่สุด ซึ่งเป็นสถานการณ์ที่กำลังรอผู้คนบนโลกอยู่เบื้องหน้า แต่ความจริงแล้วเราอาจเลยผ่านจุดนั้นมาแล้วก็เป็นได้&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;จำนวนประชากรโลกปัจจุบันอยู่ที่กว่า 8.2 พันล้านคน และยังเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ องค์การสหประชาชาติคาดการณ์ว่า จำนวนประชากรโลกจะแตะจุดสูงสุดที่ 1.03 หมื่นล้านคนในช่วงกลางทศวรรษ 2080 และจากนั้นตัวเลขจะเริ่มลดลง อย่างไรก็ดีการหดตัวของจำนวนประชากรอาจเริ่มต้นขึ้นก่อนหน้านั้นแล้ว เนื่องจากในช่วงหลายปีที่ผ่านมานี้นักประชากรศาสตร์ต้องปรับลดตัวเลขประมาณการจำนวนประชากรลงแล้วหลายต่อหลายครั้ง&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;อัตราการเกิดต่ำพบมากที่สุดในประเทศที่มีสภาพเศรษฐกิจก้าวหน้า โดยอัตราการเจริญพันธุ์รวมอยู่ที่น้อยกว่า 1.5 ในประเทศเกาหลีใต้อัตราส่วนดังกล่าวต่ำอย่างใจหายอยู่ที่ 0.7 เท่านั้น ในประเทศญี่ปุ่นเมื่อปีที่ผ่านมาจำนวนทารกเกิดใหม่ลดลงต่ำที่สุดเป็นประวัติการณ์ กล่าวคือ มีผู้เสียชีวิตจำนวน 2 รายต่อทารกเกิดใหม่ 1 คน ประชากรของประเทศอิตาลีอาจหดหายไปในช่วงต้นศตวรรษหน้า&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;สหรัฐฯ ซึ่งเคยยืนหยัดได้ในสถานการณ์ดังกล่าวมาอย่างยาวนานแต่ก็ไม่ได้เป็นแบบนั้นอีกต่อไปแล้ว อัตราการเจริญพันธุ์รวมของสหรัฐฯ ลดลงเป็นประวัติการณ์อยู่ที่ 1.6 ในบรรดากลุ่มประเทศมั่งคั่งมีเพียงประเทศอิสราเอลเท่านั้นที่ไม่พบปัญหาจำนวนทารกเกิดใหม่น้อยเกินไป&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;รัฐบาลนานาประเทศกำลังเผชิญกับปัญหาอัตราการเกิดที่ลดต่ำลงและเป็นเรื่องที่น่าตกใจ การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ใช่เรื่องปกติธรรมดาแน่ๆ&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;เมื่อไม่นานมานี้ทั่วโลกเดิมทีต่างวิตกกันว่า เรามีจำนวนประชากรบนโลกมากเกินไป ในปี 1798 ซึ่งขณะนั้นจำนวนประชากรทั่วโลกอยู่ที่เกือบ 1 พันล้านคน Thomas Malthus ได้เขียนหนังสือซึ่งกลายเป็นที่กล่าวขวัญกันไปทั่ว Malthus เตือนว่าท้ายที่สุดแล้วการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรจะแซงหน้าปริมาณเสบียงอาหาร ดังนั้น มนุษยชาติจะไม่มีวันได้สัมผัสกับมาตรฐานการดำรงชีวิตที่ดีขึ้นอย่างต่อเนื่องเลย&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;จำนวนประชากรทั่วโลกเพิ่มขึ้นกว่า 8 เท่าตัวนับจากผลงานเขียนของ Malthus และมาตรฐานการดำรงชีวิตของมนุษย์เราโดยทั่วไปก็เพิ่มสูงขึ้นมากกว่านั้นอีก ในช่วง 2 ศตวรรษเศษที่ผ่านมาประชากร 90% มีฐานะยากจนขั้นสุด โดยมีรายได้คิดเป็นค่าเงินปัจจุบันอยู่ที่เพียง 2.15 เหรียญสหรัฐฯ ต่อวัน ทุกวันนี้ประชากรที่มีฐานะยากจนขั้นสุดมีจำนวนไม่ถึง 10% ในปี 1800 เด็กเกือบครึ่งหนึ่งไม่สามารถมีชีวิตรอดได้จนมีอายุครบ 5 ปี แต่ปัจจุบันเด็ก 96 คนจาก 100 คนทั่วโลกมีชีวิตรอดผ่าน 5 ขวบปีได้&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ถึงแม้ว่าจะพิจารณาถึงสถานการณ์ดังกล่าวที่เกิดขึ้นจริง แต่ทฤษฎีของ Malthus ก็ยังมีอิทธิต่อความคิดความเชื่อในยุคนั้นเป็นอย่างมาก ในปี 1968 ศาสตราจารย์จาก Stanford อย่าง Paul Ehrlich ได้เขียนหนังสือขายดีซึ่งมีเนื้อหาว่า ภาวะขาดแคลนอาหารขั้นรุนแรงที่ลุกลามไปทั่วโลกจะเป็นสิ่งที่เราต้องพบเจอในไม่ช้า นี่เป็นคำพยากรณ์ที่ผิดพลาดอย่างสิ้นเชิง ทุกวันนี้นานาประเทศต่างก็ต้องการให้ประชากรในประเทศของตนมีจำนวนเพิ่มขึ้น หากแต่ความพยายามของรัฐบาลที่จะเพิ่มอัตราการเกิดโดยผ่านการให้สิทธิพิเศษทางภาษี การให้เงินสนับสนุนโดยตรง หรือแคมเปญประชาสัมพันธ์ถือว่าล้มเหลวโดยสิ้นเชิง&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;แล้วอะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้อัตราการเกิดลดต่ำลงเช่นนี้?&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ผู้เชี่ยวชาญส่วนหนึ่งระบุว่า ต้นทุนของเวลาและค่าครองชีพที่สูงเป็นตัวการของปัญหา ผู้เชี่ยวชาญอีกส่วนหนึ่งชี้ว่า ปัจจัยอีกอย่างหนึ่งที่ส่งผลก็คือ วิกฤตทางจิตใจ นั่นก็คือ การมองอนาคตในแง่ลบ แต่ไม่ว่าอะไรจะเป็นสาเหตุที่แท้จริงของปัญหาก็ตาม ดูเหมือนว่าจำนวนมนุษย์ที่อาศัยอยู่บนโลกใบนี้จะลดลงเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ เรื่องราวอื่นๆ ที่น่าสนใจ :&nbsp;<a target="_blank" href="https://forbesthailand.com/people/small-giants/chutima-and-nuntanach-ruay-mai-yood-1-billion" alt="“ชุติมา-นันทนัช” เรียนรู้ข้อผิดพลาดสู่ยอดขาย 1 พันล้าน">“ชุติมา-นันทนัช” เรียนรู้ข้อผิดพลาดสู่ยอดขาย 1 พันล้าน</a>​ ​<a href="https://www.mebmarket.com/ebook-371360-Forbes-Thailand-June-2025" alt="​อ่านบทความฉบับเต็มและเรื่องราวธุรกิจอื่นๆ ที่น่าสนใจได้ที่นิตยสาร Forbes Thailand ฉบับเดือนมิถุนายน 2568 ในรูปแบบ e-magazine">​อ่านบทความฉบับเต็มและเรื่องราวธุรกิจอื่นๆ ที่น่าสนใจได้ที่นิตยสาร Forbes Thailand ฉบับเดือนมิถุนายน 2568 ในรูปแบบ e-magazine</a>​ <div class="se-component se-image-container __se__float- __se__float-none" contenteditable="false"><figure><a href="https://www.mebmarket.com/ebook-371360-Forbes-Thailand-June-2025" alt="https://www.mebmarket.com/ebook-371360-Forbes-Thailand-June-2025" data-image-link="image"><img src="https://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2025/06/6ngk6m6sfB7DtYtqcgxd.jpg" alt="" data-proportion="true" data-align="none" data-file-name="6ngk6m6sfB7DtYtqcgxd.jpg" data-file-size="0" data-origin="," data-size="300px,auto" data-rotate="" origin-size="720,945" data-image-link="https://www.mebmarket.com/ebook-371360-Forbes-Thailand-June-2025" style="width: 300px; height: auto;" data-index="0"></a></figure></div>

อัตราการเกิดต่ำ ประชากรลด มนุษย์ต้องพบกับจุดจบจริงหรือ?

<h2>ในขณะนี้สังคมไทยและภาคธุรกิจต่างให้ความสนใจสังคมสูงวัยกันอย่างจริงจัง จากสถานการณ์ทางประชากรของประเทศตลอดระยะเวลากว่า 5 ทศวรรษที่ผ่านมาชี้ให้เห็นชัดว่า ประเทศได้ก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยแล้ว</h2>
การที่คนไทยมีลูกน้อยลงมาก จากราว 6 คนต่อผู้หญิง 1 คนใน 50 ปีที่แล้ว เหลือเพียงแค่ 1-2 คนในปัจจุบัน และการที่ภาวะการตายก็ลดลงเป็นลำดับ ทำให้คนไทยมีชีวิตยืนยาว จากอายุคาดเฉลี่ยเพียงประมาณ 58 ปีเมื่อ 50 ปีที่แล้ว เป็น 75 ปีในปัจจุบันส่งผลให้จำนวนและสัดส่วนประชากรสูงอายุเพิ่มอย่างรวดเร็วและรุนแรง (<a href="http://www.cps.chula.ac.th/">www.cps.chula.ac.th</a>)

ประเด็นท้าทายจากสังคมสูงวัยที่ปรากฏในขณะนี้เป็นเพียงบทเริ่มต้นเท่านั้น เพราะหากเทียบกับภูเขาน้ำแข็งส่วนที่โผล่ออกมายังน้อยนัก ถ้าปล่อยไปโดยไม่จัดการสิ่งใด ประชากรช่วงอายุประมาณ 30-50 ปี จะเป็นคลื่นมนุษย์ลูกใหญ่ที่เป็นผู้สูงอายุในวันข้างหน้า

<img style="width: 680px; height: 324px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/9ad29f423e6ef778a4d69cb303976857.png" alt="" />

จะเห็นได้ว่าภายใน 20 ปี ประชากรสูงอายุจะเพิ่มเป็น 20 ล้านคน และมีสัดส่วนถึง 1 ใน 3 ของประชากรทั้งหมด และที่สำคัญอย่าเข้าใจผิดว่าสังคมสูงวัยเป็นแค่การเพิ่มของประชากรสูงอายุเท่านั้น เพราะที่จริงแล้วสังคมสูงวัยจะเป็นสังคมที่ทั้งจำนวนและสัดส่วนของประชากรวัยเด็ก (อายุน้อยกว่า 15 ปี) และวัยแรงงาน (อายุ 15-59 ปี) ลดลงไปด้วยเช่นกัน

การเปลี่ยนแปลงเป็นสังคมสูงวัยอย่างรวดเร็วและรุนแรงหรือกลายเป็นประเทศที่แก่ก่อนรวยนี้ ตามมาด้วยประเด็นท้าทายต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเด็กเกิดน้อยแต่ยังด้อยคุณภาพ คนท้องไม่พร้อม คนพร้อมไม่ท้อง แรงงานด้อยทั้งปริมาณและคุณภาพ ฐานภาษีที่จะเกื้อหนุนประชากรวัยเด็กและสูงอายุจะลดลง และลูกที่จะเกื้อหนุนผู้สูงอายุก็จะน้อยลง ยิ่งอยู่นานยิ่งอมทุกข์อมโรค ยิ่งแก่ยิ่งจน เราจะปล่อยให้ชีวิตหรือธุรกิจเราเป็นไปตามยถากรรม หรือเราจะเปลี่ยนความท้าทายเหล่านี้ให้เป็นโอกาส

&nbsp;
<h2>สูงวัย กำไรของชีวิต</h2>
ที่จริงแล้วการสูงวัยน่าจะเป็นกำไรชีวิต เพราะเรามีโอกาสอยู่ดูโลก ทำประโยชน์ให้ครอบครัวและสังคมได้นานขึ้น แต่จะเป็นกำไรชีวิตก็ต่อเมื่อเราสามารถพึ่งตนเองได้ ไม่เป็นภาระกับครอบครัวหรือสังคม ต่อให้รวยล้นฟ้าแต่ป่วยกระเสาะกระแสะ ต้องนอนติดเตียงช่วยตัวเองไม่ได้ก็ไร้ประโยชน์

อย่าปล่อยเวลาให้ผ่านไป การจะหวังรอให้รัฐทำให้ทุกอย่างคงยากที่จะเป็นไปได้ด้วยข้อจำกัดของทรัพยากรประเทศ ดังนั้นการวางแผนชีวิตตนให้พร้อมก่อนที่จะก้าวสู่วัยสูงอายุเพื่อให้สามารถพึ่งตนเองได้ และเป็นพลังไม่ใช่เป็นภาระของสังคมจึงถือเป็นเรื่องสำคัญ

ซึ่งการเตรียมการนี้ต้องเป็นการพัฒนาทั้งทุนมนุษย์และความพร้อมในทุกมิติ

• ด้านการศึกษาอบรม ต้องเป็นกระบวนการเรียนรู้ต่อเนื่องตลอดชีวิต เพื่อการประกอบสัมมาชีพและเพิ่มพูนทักษะการทำงานหรือปรับเปลี่ยนทักษะให้เหมาะกับช่วงชีวิตที่จะอยู่ไปอีกยาวนาน

• การเตรียมการด้านเศรษฐกิจ ด้วยการออมและการวางแผนด้านการเงิน โดยน้อมนำแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้เป็นหลักในการดำเนินชีวิต การทำงานเชิงเศรษฐกิจหรือกิจกรรรมต่างๆ ไม่ใช่เป็นเรื่องเฉพาะของ

คนหนุ่มสาวหรือคนในวัยแรงงานเท่านั้น เนื่องจากการประกอบสัมมาชีพที่เหมาะกับคุณวุฒิและวัยวุฒิ นอกจากจะช่วยเพิ่มพูนรายได้ในยามสูงวัยแล้ว ยังทำให้ผู้สูงอายุมีความกระตือรือร้นที่จะดำเนินชีวิตและรู้สึกว่าตนมีคุณค่า

• การเตรียมการด้านสุขภาพ โดยการเน้นการป้องกันและส่งเสริมสุขภาพ เพื่อลดปัญหาการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังและภาวะทุพพลภาพในวัยสูงอายุ ซึ่งจะช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่มักจะสูงมากในช่วงบั้นปลายของชีวิต

• การเตรียมการด้านจิตใจ การเตรียมใจให้พร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงตามวัยของชีวิต รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากปัจจัยภายนอกไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม

• การเตรียมการด้านสังคมและสภาพแวดล้อม การเตรียมการให้พร้อมว่าจะอยู่กับใครหรือจะให้ใครเป็นผู้ดูแลเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องเตรียมตัวล่วงหน้า โดยเฉพาะสภาพแวดล้อมในบ้านที่เอื้อต่อการใช้ชีวิตอย่างสะดวกและปลอดภัยในยามสูงอายุ การสร้างบ้านหรือซื้อบ้านจึงควรมองให้ไกลไปถึงยามสูงอายุด้วย ทั้งเรื่องโครงสร้าง แบบบ้านพื้นที่ใช้สอย แสงสว่าง วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ

• การเตรียมการด้านการปกป้องพิทักษ์สิทธิ์ แม้ในปัจจุบันจะเริ่มมีการให้โอกาสผู้สูงอายุเลือกรูปแบบการรับการบำบัดรักษาในขั้นสุดท้ายของชีวิตโดยการเขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษร แต่ในกรณีเจ็บป่วยและตกอยู่ในภาวะทุพพลภาพ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ และไม่มีบุตรหลาน ผู้สูงอายุควรเตรียมตัวล่วงหน้า เช่น ผู้ดูแลความเป็นอยู่ การตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลหรือการจัดการเรื่องการเงินและทรัพย์สิน

&nbsp;
<h2>โอกาสในการสร้างกำไรทางธุรกิจ</h2>
หลายคนเริ่มวิตกว่า สังคมสูงวัยจะทำให้เศรษฐกิจถดถอย ขาดชีวิตชีวา ที่จริงแล้วหากเปลี่ยนมุมมองและวางแผนการจัดการใหม่ สังคมสูงวัยนอกจากจะเป็นกำไรชีวิตของแต่ละคนได้แล้ว เรายังสามารถสร้างกำไรทางธุรกิจได้เช่นกัน

• ธุรกิจในสังคมสูงวัยคงต้องมีแนวคิดใหม่ โดยคำนึงถึงทั้งกำไรเชิงธุรกิจและสังคมควบคู่กัน ด้วยการทำธุรกิจมองประโยชน์โดยรวมของสังคมตั้งแต่ต้น เช่น กำไรที่จะได้คืนไม่ใช่แค่รายได้ แต่เป็นกำไรที่ประเมินค่าไม่ได้ เพราะเป็นกำไรที่สร้างความมั่นคงให้สังคมและกิจการของผู้ประกอบการไปพร้อมกัน

• จากกำลังคนที่จะมีจำกัดลงเรื่อยๆ ผู้ประกอบการหรือนายจ้างสามารถรับมือกับสังคมสูงวัย ด้วยความพยายามรักษาบุคลากรที่มีไว้ให้นานที่สุด

ซึ่งการจ้างงานต่อเนื่องจะช่วยบรรเทาการขาดแคลนแรงงานได้ แทนที่จะเลิกจ้างตั้งแต่อายุ 40-50 ปี เพราะมองว่าผลิตภาพเริ่มลดลงแล้วนั้น ผู้ประกอบการควรมองหาวิธีการปรับเปลี่ยนงานหรือพัฒนาศักยภาพให้สอดคล้องกับวัย หรือช่วยหาช่องทางให้พนักงานสามารถหางานใหม่ที่เหมาะสมได้ การสร้างขวัญกำลังใจ การสร้างความภักดีกับองค์กรจึงถือเป็นเรื่องสำคัญ

• การหวังพึ่งแรงงานต่างชาติเข้ามาทดแทนทำได้แค่ระยะหนึ่งเท่านั้น เพราะภายใน 20 ปีข้างหน้าอาเซียนทั้งหมดก็จะกลายเป็นสังคมสูงวัย ทางเลือกหนึ่งที่สำคัญ คือ การใช้คลื่นมนุษย์ลูกใหญ่หรือประชากรสูงอายุมาจ้างงานใหม่ จ้างงานบางเวลา หรือแม้แต่ส่งงานไปถึงบ้านหรือผ่านวิสาหกิจชุมชน การจ้างงานเป็นชิ้นงานให้แก่ผู้สูงอายุจะเป็นอีกทางเลือกในการจะลดปัญหาจากการที่จำนวนแรงงานกำลังลดลง

• การเปลี่ยนเป็นสังคมสูงวัยยังเพิ่มโอกาสธุรกิจรูปแบบใหม่ ที่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ เช่น นวัตกรรมและบริการเพื่อสร้างเสริมสุขภาพ เพื่อการบำบัดรักษา เพื่อฟื้นฟู และเพื่อการดำเนินชีวิตประจำวัน หากเริ่มคิดเริ่มทำกันตั้งแต่วันนี้ ตลาดจะไม่ได้มีแค่ประเทศไทย เพราะทั้งอาเซียนที่กำลังจะเป็นสังคมสูงวัยก็จะเป็นตลาดรองรับขนาดใหญ่เช่นกัน

แนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียงจะเป็นทางออกที่สำคัญ ทั้งในการดำเนินชีวิตและในการดำเนินธุรกิจ สามารถต้านกระแสการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ได้อย่างมั่นคง ผลตอบแทนที่เป็นกำไรและผลตอบแทนจากการเกื้อกูลสังคมจะทำให้กิจการก้าวหน้าอย่างยั่งยืน ธุรกิจใดๆ ก็มิอาจคงอยู่ได้หากสังคมล่มสลาย

&nbsp;

<img style="width: 250px; height: 328px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/8fec41d21c006cb2223a070f1dc28411.png" alt="" />
รศ. ดร. วิพรรณ ประจวบเหมาะ
คณบดีวิทยาลัยประชากรศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

<hr />

<a href="http://goo.gl/qT690n">คลิกอ่านบทความทางด้านธุรกิจ ได้ที่ Forbes Thailand Magazine ฉบับ กุมภาพันธ์ 2560</a>

<a href="https://goo.gl/qT690n"><img style="width: 300px; height: 394px;" src="http://www.forbesthailand.com/uploads/library/93a16701dc17880c01dadd3fa399ba46.png" alt="" /></a>

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events