5 ปีที่ผ่านมา พลังซามูไรผนึกอสังหาฯ ไทย ด้วยปัจจัยหลักที่ขับเคลื่อนให้กลุ่มทุนญี่ปุ่นในธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ต่างออกมาลงทุนนอกประเทศมากขึ้นคือ การขยายตัวทางเศรษฐกิจในญี่ปุ่นที่อยู่ในระดับต่ำ รวมถึงความต้องการที่อยู่อาศัยในญี่ปุ่นหดตัว
โดยในปี 2015 เป็นปีแรกที่ญี่ปุ่นเผชิญกับภาวะที่จำนวนประชากรมีอัตราลดลง และแม้ว่าจำนวนครัวเรือนปัจจุบันจะเพิ่มขึ้นก็ตาม แต่คาดว่าตัวเลขจะเริ่มลดลงในปี 2019 เป็นต้นไป แนวโน้มเช่นนี้ทำให้บริษัทอสังหาริมทรัพย์ญี่ปุ่นเริ่มมองโอกาสการลงทุนนอกประเทศมากขึ้น ภูมิภาคที่ญี่ปุ่นมองเห็นศักยภาพในการลงทุนอสังหาริมทรัพย์คือเอเชีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรุงเทพฯ ก็เป็นหนึ่งในเป้าหมายที่นักลงทุนแดนปลาดิบต้องการเข้ามาลงทุนตลาดอสังหาริมทรัพย์ในกรุงเทพฯ โดยมีปัจจัยหนุนนำรัฐบาลโดยมีแผนการลงทุนก่อสร้างรถไฟฟ้าสายสีต่างๆ ที่จะทำให้กรุงเทพฯ มีเส้นทางรถไฟฟ้าเป็นใยแมงมุมและผุดสถานีรถไฟฟ้ากว่า 200 สถานีจาก 77 สถานีในปัจจุบัน2 ยักษ์ใหญ่แดนปลาดิบ ประเดิมกลุ่มแรก
หากนับตั้งแต่หลังวิกฤตแฮมเบอร์เกอร์เมื่อปี 2008 บริษัทอสังหาริมทรัพย์ญี่ปุ่นกลุ่มแรกได้เข้ามาลงทุนในไทยเมื่อ 4 ปีก่อน ประเดิมด้วย 2 ยักษ์ใหญ่อสังหาริมทรัพย์ญี่ปุ่น Mitsui Fudosan และ Mitsubishi Estate Group ที่ก่อตั้งมากว่า 100 ปี Mitsui Fudosan ได้เข้ามาร่วมทุนกับ บมจ.อนันดา ดีเวลลอปเม้นท์ ผู้พัฒนาคอนโดมิเนียมภายใต้แบรนด์ Ideo ตั้งแต่กลางปี 2013 จนถึงสิ้นปี 2017 Mitsui และอนันดาฯ ได้ร่วมทุนเปิดตัวโครงการคอนโดมิเนียมแนวรถไฟฟ้าทั้งหมด 21 โครงการ รวมมูลค่ากว่า 9.3 หมื่นล้านบาท ปัจจัยหลักที่ทำให้ Mitsui สนใจร่วมทุนกับอนันดาฯ มี 3 ประการ ได้แก่ อนันดาฯ เป็นบริษัทที่มีความชำนาญในการเลือกที่ดินสำหรับพัฒนาโครงการคอนโดมิเนียม โดยมักจะได้ที่ดินในทำเลงามมีศักยภาพและติดสถานีรถไฟฟ้า นอกจากนี้อนันดาฯ ยังไม่เคยพบปัญหาเรื่องการขออนุญาตก่อสร้างและพัฒนาโครงการ รวมทั้งกลยุทธ์ทางการตลาดของอนันดาฯ ที่พัฒนาสินค้าได้ตอบโจทย์ตรงใจผู้บริโภค โดย Mitsui ได้ติดปีกให้อนันดาฯ มียอดโอนโครงการที่อยู่อาศัยเกิน 1 หมื่นล้านบาทเป็นครั้งแรกในปี 2016 ซึ่งเป็นปีที่โครงการคอนโดมิเนียมร่วมทุนโครงการแรกแล้วเสร็จและโอนให้กับลูกค้า ในการร่วมทุนกว่า 4 ปี อนันดาฯ ยังได้แลกเปลี่ยน know-how จาก Mitsui โดยประยุกต์ใช้ระบบการบริหารและควบคุม คุณภาพโครงการหรือ Total Quality Project Management System จาก Mitsui และได้มีการพัฒนาเทคโนโลยี Building Information Modeling (BIM) ที่ครอบคลุมห่วงโซ่อุปทานทั้งหมดของบริษัท ซึ่งมีส่วนสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพทั้งด้านระยะเวลาในการออกแบบและควบคุมคุณภาพในอนาคตMitsubishi Estate จับมือเอพีฯ เล็งดีมานด์คอนโดฯ ขยายตัว
ขณะที่ Mitsubishi Estate ได้เข้ามาร่วมลงทุนกับ บมจ.เอพี (ไทยแลนด์) ผู้พัฒนาที่อยู่อาศัยทั้งคอนโดมิเนียม บ้านเดี่ยวและทาวน์เฮ้าส์ในหลากหลายแบรนด์ ทั้งคู่ได้เปิดตัวโครงการคอนโดมิเนียมทั้งหมด 11 โครงการ รวมมูลค่ากว่า 5.08 หมื่นล้านบาท สิ่งที่ทำให้ Mitsubishi Estate สนใจลงทุนในตลาดอสังหาริมทรัพย์ในกรุงเทพฯ มี 4 ปัจจัย คือ 1. รายได้ต่อครัวเรือนในกรุงเทพฯ เพิ่มขึ้น 2. จำนวนประชากรที่อาศัยในกรุงเทพฯ ขยายตัว 3. การอยู่อาศัยเป็นครอบครัวขนาดเล็กลงมากขึ้น และ 4. โอกาสจากการขยายตัวของระบบขนส่งมวลชนความร่วมมือระหว่างเอพีฯ และ Mitsubishi Estate ที่ทั้งคู่ได้เริ่มเจรจากันมาตั้งแต่ปี 2012 มิใช่เพียงแค่เม็ดเงินในการร่วมทุนพัฒนาโครงการคอนโดมิเนียมเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมถึงการทำงานร่วมกัน เพื่อนำจุดแข็งที่แต่ละฝ่ายมีมาคิดค้น ผลที่ได้รับจากการทำงานร่วมกันคือ นวัตกรรมพื้นที่ Interlocked Layout ในปี 2014 ที่ทั้งคู่คิดค้นร่วมกัน เป็นการวางผังห้องให้มีส่วนที่ยืดออกและหดเข้ามาขัดล็อกกันเป็นคู่ๆ เป็นการออกแบบพื้นที่ที่ฉีกออกจากกรอบเดิมๆ ที่ไม่ได้มีแค่ทรงสี่เหลี่ยมเท่านั้นอสังหาฯ จาก Osaka รุกต่อชูดีไซน์ญี่ปุ่นจับลูกค้าไทย
ปลายปี 2016 บริษัท Shinwa Group อสังหาริมทรัพย์ญี่ปุ่นที่ก่อตั้งมา 60 ปี มีฐานธุรกิจที่ Osaka ได้จับมือกับบริษัทวรลักษณ์ พร๊อพเพอร์ตี้ จำกัด เปิดตัวบริษัทร่วมทุนไทย-ญี่ปุ่นในนาม W-Shinwa และเปิดตัวโครงการคอนโดมิเนียม Runesu Thonglor 5 โดยตั้งเป้าเปิดโครงการคอนโดมิเนียมร่วมทุนปีละ 1 โครงการขนาดมูลค่าประมาณ 1.2 พันล้านบาท สำหรับโครงการแรก Shinwa Group จะนำเทคโนโลยีการกลับคานเป็นพื้นและพื้นเป็นคานที่เพิ่มพื้นที่ใช้สอย ทำให้พื้นที่ใต้พื้นห้องสามารถใช้เก็บของหรือเพิ่มพื้นที่ฟังก์ชั่นอื่นด้วยการเล่นระดับมีการใช้วัสดุก่อสร้างและตกแต่งที่นำเข้าจากญี่ปุ่นเช่น ระบบห้องน้ำที่พื้นสามารถแห้งเร็วใน 3 นาทีHankyu Realty ร่วมทุนไทยทุกระดับ
ส่งท้ายปี 2016 ยังมีการเซ็นสัญญาร่วมทุนอีกคู่ระหว่าง บมจ.เสนาดีเวลลอปเม้นท์ บริษัทอสังหาริมทรัพย์ไทยที่ก่อตั้งมากว่า 36 ปี และ Hankyu Realty ในเครือ Hankyu Hanshin Holding Group บริษัทอสังหาริมทรัพย์รายใหญ่ของญี่ปุ่นที่มีมากว่า 100 ปี โดยมีฐานธุรกิจอยู่ในเมืองแถบ Kansai Hankyu สนใจร่วมทุนพัฒนาโครงการคอนโดมิเนียมแนวรถไฟฟ้า เพราะมองเห็นโอกาสธุรกิจพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ในไทยเป็นประเทศที่ 2 ของภูมิภาคนี้ต่อจากเวียดนาม ก่อนหน้าที่จะเซ็นสัญญาร่วมทุนกับเสนาฯ เพื่อพัฒนาตลาดระดับกลางในราคาที่ไม่แพง และนำ Geo Fit แนวคิดการสร้างที่อยู่อาศัยจากวิธีคิดแบบญี่ปุ่นมาแนะนำโดยจะนำร่องเปิด 2 โครงการภายใต้แบรนด์ Niche เจาะกลุ่มลูกค้าระดับกลางและบนในทำเลใกล้สถานีเตาปูนและสถานีแบริ่งบริเวณสุขุมวิท 70 มูลค่ารวม 7 พันล้านบาทออริจิ้นฯ - Nomura เซ็น 4 โครงการ กวาดมูลค่ากว่า 8.6 พันล้านบาท
คู่แรกของปี ออริจิ้นฯ ผู้พัฒนาโครงการคอนโดมิเนียมในตลาดระดับกลาง กับ Nomura บริษัทอสังหาริมทรัพย์รายใหญ่อีกรายของญี่ปุ่นที่มีโครงสร้างทางธุรกิจที่หลากหลายได้ประกาศการร่วมทุน โดยประเดิมเซ็นสัญญาการร่วมทุนทีเดียว 4 โครงการรวด มูลค่ารวมกว่า 8.6 พันล้านบาท ปัจจัยที่ทำให้ Nomura สนใจร่วมลงทุนในตลาดอสังหาริมทรัพย์ไทย ซึ่งเป็นประเทศที่ 4 ต่อจากเวียดนาม จีน และฟิลิปปินส์ สาเหตุที่ Nomura เลือกออริจิ้นฯ เนื่องจากออริจิ้นฯ เป็นบริษัทที่ก่อตั้งมาเพียง 8-9 ปี แต่สามารถเติบโตได้อย่างรวดเร็วจนกลายเป็นบริษัทที่มียอดขายปีละมากกว่า 1 หมื่นล้านบาท โดยในปี 2016 ออริจิ้นฯ ทำยอดขายคอนโดมิเนียมได้สูงสุดเป็นอันดับ 5 ของตลาดทั้งๆ ที่เข้าตลาดมาไม่ถึง 10 ปี สำหรับออริจิ้นฯ เอง การได้พันธมิตรอย่าง Nomura จะสามารถช่วยให้บริษัทขยายโครงการได้มากกว่าเดิม โดยวางเป้าหมายภายใน 5 ปีขึ้น เป็น 1 ใน 3 บริษัทที่สร้างยอดขายคอนโดมิเนียมสูงสุด การเข้ามาลงทุนในตลาดคอนโดมิเนียมไทยของ Nomura ยังถือเป็นการกรุยทางสู่การลงทุนในธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ประเภทอื่นๆแสนสิริจับมือ Tokyu Corporation
หวังพัฒนาโครงการระดับเมืองสำหรับยักษ์ใหญ่ในวงการอสังหาริมทรัพย์ไทยอย่างแสนสิริที่เซ็นสัญญาความร่วมมือกับ Tokyu Corp. เมื่อต้นเดือนสิงหาคมในโครงการแรกมูลค่า2 พันล้านบาทนั้น เงินทุนไม่ใช่เป้าหมายที่แสนสิริต้องการจาก Tokyu Corp. บริษัทที่เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาและให้บริการระบบรถไฟในเขตชานเมืองการพัฒนาเมืองและอสังหาริมทรัพย์มากว่า 95 ปีเ พราะแสนสิริเองก็มีพันธมิตรทุนหนาอย่าง บมจ.บีทีเอส กรุ๊ป โฮลดิ้งส์ ผู้ให้บริการระบบรถไฟฟ้า BTS ที่ร่วมทุนพัฒนาโครงการคอนโดมิเนียมกันมาตั้งแต่ปี 2014 เป้าหมายที่แสนสิริคาดหวังจากการจับมือกับ Tokyu Corp. คือ การขยายฐานตลาดสู่ลูกค้าชาวญี่ปุ่นและประเทศอื่นๆ ที่พันธมิตรบริษัทอสังหาริมทรัพย์รายใหญ่ของญี่ปุ่นมีฐานธุรกิจอยู่ แต่สิ่งสำคัญที่แสนสิริมุ่งหวังคือ โอกาสในการพัฒนาโครงการที่อยู่อาศัยระดับ ชุมชนหรือเขตเมืองที่ Tokyu Corp. มีความชำนาญ ซึ่งเป็นแผนในระยะยาวของแสนสิริ อย่างไรก็ตาม โอกาสที่ใหญ่กว่านั้นสำหรับทั้งคู่คือ การเข้าร่วมประมูลโครงการระดับเมกะโปรเจกต์บนที่ดินขนาดใหญ่ของภาครัฐ เช่น ที่ดินย่านมักกะสันเกือบ 500 ไร่และย่านบางซื่อกว่า 2 พันไร่ของการรถไฟแห่งประเทศไทยที่ต้องการนำที่ดินออกประมูลให้เอกชนเข้ามาพัฒนาพื้นที่ โดยทั้งแสนสิริและ Tokyu Corp. ต่างมีพันธมิตรที่ครบเครื่องครอบคลุมธุรกิจพัฒนาและให้บริการ ระบบขนส่งมวลชนแบบร่าง ธุรกิจรับเหมาก่อสร้าง บริการทางการแพทย์และเทคโนโลยีน้องใหม่อสังหาฯ ออลล์ อินสไปร์
ดึง Hoosiers เล็งต่อยอดบ้านวัยเกษียณการร่วมทุนระหว่างบริษัทอสังหาริมทรัพย์ไทยและญี่ปุ่นไม่ได้มีแค่เฉพาะเจ้าใหญ่รายเก่าที่ดำเนินธุรกิจมายาวนาน ยังมีบริษัทเล็กๆ หน้าใหม่อย่างบริษัท ออลล์ อินสไปร์ ดีเวลลอปเม้นท์ จำกัด ที่มีโอกาสได้ร่วมทุนกับ Hoosiers Holdings บริษัทอสังหาริมทรัพย์ญี่ปุ่นที่พัฒนาที่อยู่อาศัยมากว่า 20 ปี ทั้งคู่ได้เซ็นสัญญาเมื่อต้นเดือนกันยายน ร่วมทุนพัฒนาโครงการคอนโดมิเนียมนำร่อง 3 โครงการมูลค่ารวมกว่า 6 พันล้านบาท ออลล์ อินสไปร์ฯ ซึ่งดำเนินธุรกิจมาเพียง 4 ปีเศษ มองความร่วมมือกับ Hoosiers ในด้านการพัฒนาที่อยู่อาศัยสำหรับคนวัยเกษียณ ซึ่งเป็นสิ่งที่พันธมิตรญี่ปุ่น รายนี้มีความชำนาญ โดยบริษัทเล็งการพัฒนาโครงการระดับคอมเพล็กซ์แบบ mixed-use บนที่ดินกว่า 500 ไร่ที่กำลังเจรจาซื้อใน จ.ชลบุรี ซึ่งจะประกอบด้วยโครงการที่อยู่อาศัย พื้นที่ค้าปลีกโรงเรียนนานาชาติ และบ้านสำหรับผู้สูงอายุ Hoosiers จะร่วมลงทุนกับออลล์ อินสไปร์ฯ พัฒนาที่อยู่อาศัย 2-3 โครงการมูลค่าราว 5-6 พันล้านบาทต่อปี แม้ Hoosiers เพิ่งก่อตั้งในปี 1994 แต่บริษัทได้พัฒนาโครงการมาแล้ว 261 โครงการรวมกว่า 20,000 ยูนิต โดยเริ่มจากการพัฒนาโครงการในแถบรอบๆ Tokyo อาทิ Chiba และ Saitama ก่อนขยายสู่ใจกลาง Tokyo และเป็นบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์โตเกียวที่ลิสต์อยู่ใน 1st Section ที่ใช้ระยะเวลาน้อยที่สุดเพียง 9 ปีนับจากก่อตั้งบริษัท ปัจจุบันดำเนินธุรกิจพัฒนาคอนโดมิเนียม บ้านเดี่ยว ค้าปลีก ซื้อขายคอนโดมิเนียมมือสองบริการทำความสะอาดอสังหาริมทรัพย์ และโครงการที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุ เรื่อง: บุญธร ศิริสวาสด์ติดตามการลงทุนและการใช้ชีวิตรอบโลกได้ที่ ForbesLife Magazine ฉบับพิเศษประจำเดือน พฤศจิกายน 2560 ได้ในรูปแบบ e-Magazine