เวลาที่คุณมองออกไปนอกหน้าต่างห้องทำงานตอนเช้าๆ แล้วครุ่นคิดถึงการสร้างคนในองค์กร คุณเคยลังเลไหมว่าเวลาและความพยายามทั้งหมดที่องค์กรของคุณใช้ไปกับการสร้างผู้นำในระดับต่างๆ นั้น สร้างความแตกต่างได้อย่างยอดเยี่ยมกลับมาให้คนและองค์กรของคุณแล้วหรือยัง หากความคิดนี้แวบเข้ามาบ่อยๆ ในความคิด แสดงว่าการพัฒนาคนในองค์กรของคุณยังไม่ได้ผลดังใจที่คุณอยากได้ ผมจะขอนำแนวทางการพัฒนาผู้นำด้วยจุดแกร่งมาเล่าสู่กันฟัง
[สำหรับผู้บริหารระดับสูงขององค์กร ความรับผิดชอบและความสำเร็จผูกอยู่กับผลงานอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ บ่อยครั้งที่ผู้บริหารต้องบริหารความอดกลั้นหรือจัดลำดับความสำคัญของงาน และเลือกระหว่างการลงไปผลักดันผลลัพธ์ให้เกิดขึ้นด้วยตนเองกับการทำงานผ่านทีมงาน และผู้นำในลำดับถัดๆ ไป สถานการณ์ลักษณะนี้เกิดขึ้นบ่อยๆ เกินกว่าที่คุณอยากให้เป็น และทำให้คุณรู้ว่าองค์กรของคุณยังต้องเร่งสร้างคนและผู้นำยิ่งขึ้นไปอีก]
แนวคิดเรื่องการพัฒนาภาวะผู้นำโดยเน้นการพัฒนาจุดแกร่ง (Strengths) ไม่ได้เป็นแนวคิดใหม่ แต่ยังเป็นสิ่งที่ผู้บริหารหลายคนตั้งคำถามว่ามันคืออะไรกันแน่ ได้ผลจริงหรือ ทำแล้วองค์กรจะดีขึ้นอย่างไร และจะพัฒนาจุดแกร่งต้องทำอย่างไร
จุดแกร่งสำหรับผู้นำคืออะไร
จุดแกร่งคือคุณลักษณะบางด้านในตัวคนที่เขาสามารถใช้ได้ดีมากกว่าคนอื่นๆ และทำนายโอกาสที่จะสร้างความสำเร็จในผลงานของคนๆ นั้น เมื่อเทียบกับคนอื่นๆ ได้ ในที่นี้ผมจะพูดถึงเฉพาะงานในบทบาทของการเป็นผู้นำ ไม่ว่าจะทั้งระดับสูงและไม่สูง เป็นทางการ (มีตำแหน่งเป็นหัวหน้าคนอื่น) หรือไม่เป็นทางการ
ถ้าจะคุยกันถึงจุดแกร่งของผู้นำองค์กรแล้ว เรากำลังเชื่อมโยงโดยปริยายไปถึง 1) การเปรียบเทียบกับผู้นำคนอื่น 2) ผลลัพธ์ของการบริหารองค์กร ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจหรือองค์กรที่ไม่หวังผลกำไร คงไม่มีประโยชน์นักถ้าจะพูดถึงจุดแกร่งของคนๆ หนึ่ง ในมุมมองของเขาเองคนเดียว โดยไม่ได้เทียบกับคนอื่นๆ และจุดแกร่งนั้นไม่สามารถเชื่อมโยงกับผลลัพธ์ที่เป็นประโยชน์ต่อองค์กรได้
ต้องแกร่งแค่ไหนถึงจะสร้างความแตกต่าง
แล้วต้องเก่งต้องดีระดับไหนล่ะถึงเรียกได้ว่าเป็นจุดแกร่ง วิธีหนึ่งคือเทียบกับผู้นำคนอื่นๆ แล้วยึดเอาความเก่งระดับท็อป 10 เปอร์เซ็นต์ มาเรียกว่าเข้าขั้นเป็นจุดแกร่งระดับยอดเยี่ยม (Profound Strengths) เรียกว่าต้องมีการเปรียบมวยมาถึงจะมั่นใจว่าไม่ได้คิดเองเออเอง
John Zenger และ Joe Folkman ซึ่งเป็นที่ปรึกษาด้านการพัฒนาผู้นำได้ตีพิมพ์งานวิจัยไว้ในหนังสือ The Extraordinary Leader: Turning Good Managers into Great Leaders ว่าผู้นำราว 20,000 กว่าคนที่เขาศึกษา อาจมีจุดแกร่งในหลากหลายด้าน แต่มีจุดแกร่ง 16 ตัวใน 5 กลุ่มเท่านั้นที่มีความเชื่อมโยงทางสถิติสูงสุดกับผลลัพธ์การบริหารงานและบริหารคน จุดแกร่ง 5 กลุ่มที่ว่านี้คือ 1) ความซื่อตรงและจริยธรรม 2) ความสามารถส่วนตัว 3) ทักษะการทำงานร่วมกับคนอื่น 4) ความสามาถในการนำการเปลี่ยนแปลง และกลุ่มสุดท้ายคือ 5) การมุ่งต่อผลลัพธ์
จะรู้ได้อย่างไรว่าจุดแกร่งด้านใดที่ควรเสริมสร้าง
คนเราไม่สามารถเก่งไปได้เสียทุกอย่าง ผุ้นำที่เก่งๆ ในระดับยอดเยี่ยมทั้งหลายมีจุดอ่อนกันแทบทุกคน แต่สิ่งที่ทำให้เขาเหล่านั้นประสบความสำเร็จคือการใช้จุดแกร่งระดับยอดเยี่ยมของเขาสร้างผลงานที่โดดเด่น หลายคนกำลังนึกถึง Steve Jobs เป็นตัวอย่าง
งานวิจัยของ Zenger & Folkman พบว่าหากคุณสามารถสร้างจุดแกร่งระดับยอดเยี่ยมได้ 3-5 ตัว คุณจะมีโอกาสพัฒนาความโดดเด่นในภาวะผู้นำไปสู่ระดับต้นๆ เมื่อเทียบกับผุ้นำอื่นๆ
แต่เจ้าจุดแกร่ง 3-5 ตัวที่ว่านี้ เราจะเลือกตัวใดดี ก็ต้องหาให้พบว่าคุณมีอะไรเป็นคุณลักษณะพื้นฐานที่แข็งแรงพอสมควรให้พัฒนาต่อได้บ้าง แล้วถ้าจะไม่ให้หมดแรงตกม้ากลางทาง ก็ควรจะเลือกตัวที่คุณมีแรงบันดาลใจอยากจะพัฒนามันมากๆ หน่อย สุดท้ายถ้าคุณกำลังพัฒนาจะแกร่งเพื่อองค์กร คุณก็ควรจะดูด้วยว่าพัฒนาคุณลักษณะตัวใด แล้วมันจะให้ผลต่อบทบาทของคุณต่อองค์กรมากที่สุด
เมื่อรู้แล้วว่าจะสร้างอะไรเป็นจุดแกร่ง เราจะสร้างคุณลักษณะนั้นอย่างไร
หากสังเกตนักกีฬาระดับโลกเทรน เราจะพบนักวิ่งไม่ได้ฝึกวิ่งอย่างเดียว นักว่ายน้ำก็ไม่ได้ฝึกแต่ว่ายน้ำ เขาเหล่านั้นต้องฝึกอะไรอีกหลายๆ อย่าง เช่น ยกน้ำหนัก ฝึกโยคะ ฝึกสมาธิ ฝึกการผ่อนคลาย เพื่อให้เขายกระดับเป็นนักกีฬาที่เก่งที่สุด
Zenger & Folkman มีข้อมูลวิจัยยืนยันว่าแนวทาง Cross-Training นี้สามารถใช้ในการพัฒนาจุดแกร่งทางภาวะผู้นำได้ด้วย สิ่งที่ผู้นำฝึกแบบ Leadership Cross-Training นี้จะมีผลช่วยเสริมสร้างจุดแกร่งตัวที่ต้องการพัฒนาให้ยกระดับขึ้นแบบทวีคูณ
ยกตัวอย่างเช่นจุดแกร่งตัวหนึ่งใน 16 ตัวคือ การทำให้ผู้อื่นเกิดแรงบันดาลใจและความรู้สึกทุ่มเท จุดแกร่งตัวนี้เป็นตัวที่คนในองค์กรให้ความเห็นว่า เป็นคุณลักษณะที่มีผลเชิงบวกต่อภาวะผู้นำมากที่สุดตัวหนึ่ง แต่พบว่าเป็นคุณลักษณะสิ่งที่ผู้นำส่วนใหญ่ทั่วโลกไม่ค่อยมี หากจะพัฒนาจุดแกร่งตัวนี้ คุณสามารถพัฒนาด้วยการฝึกตั้งเป้าหมายให้ท้าทาย สร้างความชัดเจนในวิสัยทัศน์และทิศทางขององค์กร สื่อสาร พัฒนาคน สร้างการทำงานเป็นทีม และสร้างสิ่งใหม่ๆ
ข้อเตือนใจสุดท้ายคือการตระหนักว่าถึงคุณจะปรับปรุ่งจุดอ่อนของคุณได้ ก็ไม่ช่วยให้คุณกลายเป็นผู้นำที่ยอดเยี่ยมได้ อย่างเก่งมันก็เพียงช่วยให้คุณเป็นผู้นำระดับ “โอเค” แล้วองค์กรของคุณที่ผ่านมาลงทุนไปกับการพัฒนาผู้นำด้วยวิธีอย่างไร
อ้างอิง: The Extraordinary Leader: Turning Good Managers to Great Leaders, Zenger & Folkman, McGraw-Hill ed. 2009
วศิน อรดีดลเชษฐ์ กรรมการผู้จัดการ บริษัทที่ปรึกษา Slingshot Group และเป็นโค้ชผู้บริหารระดับสูง เคยผ่านงานด้านบริหารในบริษัทชั้นนำ เช่น Unilever, Hay Group, AstraZeneca จบการศึกษาจาก Stanford University และ University of Pennsylvania