"คอนโดเก็บอัฐิ" ไฮเทคแห่งโตเกียว

คอนโดเก็บอัฐิ ทางออกสูงเสียดฟ้าและสูงล้ำด้วยเทคโนโลยีสู้ปัญหาการขาดแคลนพื้นที่สุสานของญี่ปุ่น

การตายในญี่ปุ่นนั้นมีราคาแสนแพง การซื้อหลุมศพภายในหรือใกล้กับเมืองที่ผู้คนหนาแน่นของญี่ปุ่นอาจมีค่าใช้จ่ายตั้งแต่ 3 ล้านเยน (ราว 27,000 เหรียญสหรัฐฯ) ไปจนถึง 8 ล้านเยน เหตุผลก็เพราะ 1 ใน 5 ของชาวญี่ปุ่นอายุมากกว่า 70 ปีแล้วในขณะนี้ ทำให้ความต้องการสถานที่พักผ่อนสุดท้ายเพิ่มขึ้นตามมา ความจริงที่ว่านี้จึงนำไปสู่ความเฟื่องฟูของคอนโดมิเนียมระฟ้าสุดไฮเทคสำหรับผู้วายชนม์ ซึ่งให้ทั้งความสะดวกสบายและภาระค่าใช้จ่ายที่น้อยกว่าสำหรับผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่เบื้องหลัง ปัญหาหนึ่งนั้นคือระยะทางที่ไกลและค่าใช้จ่ายในการไปเยือนสุสาน “สุสานของครอบครัวอยู่ในจังหวัด Shiga” Akira Suenaga วัย 48 ปี ผู้อาศัยอยู่ห่างจาก Tokyo ราว 300 กิโลเมตร กล่าว “ต้องใช้เงิน 84,000 เยนสำหรับพวกเรา 3 คนในการไปเยี่ยมหลุมฝังศพ นั่นยังไม่รวมค่าโรงแรมด้วยซ้ำถ้าเราค้างคืน ดังนั้น เรากำลังคิดถึงเรื่องการย้ายสุสานมาโตเกียว” Akira คือหนึ่งในชาวญี่ปุ่นอีกหลายคนที่กำลังนึกถึงคอนโดเก็บอัฐิไฮเทคของ Tokyo ซึ่งราคาอยู่ที่ราวๆ 1 ใน 3 ของสถานที่ฝังศพตามธรรมเนียมดั้งเดิม และสามารถสร้างขึ้นได้ในใจกลางเมือง โดยทั่วไปแล้ว ครอบครัวชาวญี่ปุ่นเดินทางไปเยี่ยมสุสานของผู้เป็นที่รักอย่างน้อย 1 ครั้งต่อปี ซึ่งอาจมีค่าใช้จ่ายสูงและไม่สะดวกนัก หากสุสานตั้งอยู่ห่างไกล แต่คอนโดเก็บอัฐิในเมืองนั้น ทำให้การเดินทางเยือนสุสานเป็นเพียงแค่การขึ้นรถไฟใต้ดินไป และทำได้แม้กระทั่งระหว่างทางกลับบ้านจากที่ทำงาน คอนโดเก็บอัฐิระฟ้าเริ่มปรากฏขึ้นเป็นครั้งแรกในเขตเมืองใหญ่ของแดนอาทิตย์อุทัยเมื่อประมาณ 10 ปีที่แล้ว และเพื่อรองรับความต้องการที่เพิ่มขึ้น นักพัฒนาบริการนี้ได้หันไปพึ่งพาวิธีไฮเทคเพื่อให้คอนโดเก็บ อัฐิใหม่บรรจุโกศได้มากขึ้นโดยใช้พื้นที่น้อยลง ในปี 2017 บริษัทญี่ปุ่นชื่อ Takuto ประกาศแผนสร้างคอนโดเก็บอัฐิใหม่ใกล้ Tokyo Bay ที่จะสามารถเก็บโกศได้ถึง 100,000 ใบ Takuto ขนานนามอาคารแห่งใหม่นี้ว่า “สุสานไอที” เหล่าผู้สูญเสียจะสามารถไปเยี่ยมเยียนญาติๆ ได้แบบเสมือนจริงผ่านสมาร์ทโฟนหรือคอมพิวเตอร์ และเปล่งเสียงสวดมนต์ให้พวกเขาด้วยการกดปุ่มคอนโดเก็บอัฐิ Kuramae Ryoen ซึ่งเปิดตัวอย่างยิ่งใหญ่ในเขต Asakusa ของ Tokyo ในปี 2017 อยู่ห่างจากสถานีรถไฟใต้ดินเพียง 5 นาทีเท่านั้น โกศถูกเก็บไว้ในศาลขนาดเล็ก ที่บรรจุโกศไว้ได้ถึง 8 ใบ แขนกลหุ่นยนต์จะดึงเอาโกศของเหล่าผู้เป็นที่รักออกมา แล้วส่งไปยังบูธส่วนตัวที่ครอบครัวสามารถไหว้อัฐิบรรพบุรุษได้ที่นั่นภายในอาคาร 6 ชั้นประกอบด้วยศาลจำนวนมาก ห้องนั่งรอ และพื้นที่เหมือนคูหาเล็กๆ สำหรับการไหว้อัฐิแบบส่วนตัว

Kuramae Ryoen ซึ่งบริหารจัดการโดยวัดพุทธอายุ 550 ปี มีบริการ 2 แบบคือ แบบพื้นฐานมีราคา 850,000 เยน (ไม่รวมค่าธรรมเนียมในการดูแลรายปี 12,000 เยน) ซึ่งมีบูธไหว้ผู้วายชนม์แบบส่วนตัวสำหรับครอบครัว และแบบดีลักซ์ราคา 980,000 เยน ที่ประกอบด้วยบูธไม้สีเข้มหรูหรากว่าพร้อมด้วยพื้นที่รับรอ ผู้ต้องการสรรหาคอนโดเก็บอัฐิให้ตรงใจสามารถหันไปพึ่งเว็บไซต์ที่สร้างขึ้นเพื่อการนี้โดยเฉพาะคือ Ii Ouhaka (สุสานอันทรงเกียรติดีงาม) ซึ่งไม่เพียงมีรายชื่อตัวเลือกสุสานมากมายแบ่งตามพื้นที่เท่านั้น แต่ยังเปิดให้ผู้เยี่ยมเยียนโพสต์ความเห็น พร้อมด้วยอวตารผู้สูงวัยน่ารักๆ ได้อีกด้วย (คล้ายๆ กับ Yelp สำหรับโลกของผู้ล่วงลับไปแล้ว) บางที คอนโดเก็บอัฐิ อันน่าประทับใจที่สุดใน Tokyo อยู่ภายในวัดซึ่งสร้างขึ้นเมื่อปี 2014 วัด Byakurenge-do (หอดอกบัวขาว) ใช้เวลาเดิน 5 นาทีจากสถานีรถไฟ Shinjuku หนึ่งในสถานีขนส่งมวลชนที่จอแจที่สุดในโลก วัดแห่งนี้ออกแบบโดย Kiyoshi Sey Takeyama สถาปนิกชื่อดังชาวญี่ปุ่น ที่สร้างขึ้นให้คล้ายคลึงกับดอกบัว สัญลักษณ์ทางพุทธศาสนาแบบดั้งเดิม โดยภายนอกเป็นอาคารคอนกรีตสีขาวสูงตระหง่าน 6 ชั้น คอนโดเก็บอัฐิ ออกแบบมาเพื่อรองรับดวงวิญญาณถึง 7,000 ดวง ทางวัดยังมีห้องแสดงดนตรีและศูนย์นั่งสมาธิด้วย “เรามีผู้คนมากมายที่ย้ายสุสานครอบครัวมายังอาคารของเรา” Tassho Okamura พระประจำวัด Byakurenge-do กล่าว “มันง่ายมากที่พวกเขาจะมาที่นี่ เพื่อจะมาเยี่ยมอัฐิของผู้ที่จากไป พนักงานบริษัทบางคนก็แวะมาได้ระหว่างทางกลับบ้าน”

บริเวณทางเข้าของ Byakurenge-doผู้มาเยือนจะพบกับธารน้ำไหลเย็นฝีมือมนุษย์ สื่อถึงพรมแดนระหว่างสองโลกเมื่อถึงช่วงฤดูกาล กอดอกบัวจะบานสะพรั่งท่ามกลางสายน้ำ ส่วนภายในนั้น น้ำตกขนาด 16 เมตรไหลรินลงมาจากกำแพง การจัดวางหน้าต่างทรงกลมและทรงสี่เหลี่ยมที่ดูเหมือนสลับกันไปมาช่วยให้แสงธรรมชาติสาดส่องเข้ามาภายใน ครอบครัวยังสามารถเลือกธีมของบูธได้หลากหลายแบบเพื่อสื่อสารกับผู้ล่วงลับอันเป็นที่รัก เช่น ธีมสีม่วงแอเมทิสต์หรือทางช้างเผือก

เมื่อครอบครัวมาถึงบูธของตัวเอง แสงไฟจะค่อยๆ สว่างขึ้นอย่างช้าๆ เผยให้เห็นภาพจิตรกรรมฝาผนังเบื้องหลังอันงดงาม อัฐิของผู้เป็นที่รักของพวกเขาถูกนำเข้ามาบนสายพานนำส่ง แล้วหยุดลงตรงแท่นประดิษฐานพระพุทธรูปขณะที่หน้าต่างเปิดออกสู่แท่นไหว้สักการะ หลุมหินร้อนติดไฟขึ้นเพื่อให้ครอบครัววางผงธูปหอมลงไป เมื่อควันธูปล่องลอยขึ้นสู่อากาศ รูปของผู้ล่วงลับจะปรากฎขึ้นมาบนหน้าจอ Okamura กล่าวว่า การแข่งขันดุเดือดมากในทุกวันนี้ แต่ก็หวังว่า Byakurenge-do จะยังคงมีความสำคัญต่อไป “เราอยากให้ที่นี่เป็นทั้งสถานที่สำหรับผู้ยังมีลมหายใจและผู้จากไปได้พบกับความสงบสุข” เรื่อง: Jake Adelstein เรียบเรียง: ชูแอตต์

---

คลิกอ่านเรื่องราวฉบับเต็มของ "เปิดอาณาจักรธุรกิจ Viking" ได้ที่นิตยสาร Forbes Thailand ฉบับเดือนสิงหาคม 2562 ในรูปแบบ e-Magazine