เเม้กระเเสข่าวจะลดลง เเต่ปัญหา "ฝุ่น PM 2.5" ในไทยยังคงลุกลามมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง เเละยังไม่มีนโยบายชัดเจนจากทางภาครัฐ ที่ผ่านมาเราได้เห็นมุมมองจากทางวิทยาศาสตร์ กระตุ้นให้ประชาชนเริ่มตระหนักในภัยคุกคามจากการสูดอากาศปนเปื้อนในชีวิตประจำวัน วันนี้เราจะมาฟังอีกมุมมองจากนักวิชาการด้านสังคมศาสตร์ ในมิติทางสังคม การเมือง เศรษฐกิจเเละการสื่อสารมวลชน เรียนรู้บทเรียนการแก้ปัญหา ตลอดจนร่วมกันเสนอแนวทางการแก้ไข ในงานเสวนา Social Science Forum โดยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
<h2>เเนะรัฐกระจายอำนาจ แก้กฎหมายล้าสมัย</h2>
ผศ.ดร.ทวิดา กมลเวชช  คณบดีคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า เมื่อประชาชนประสบปัญหาที่เสี่ยงต่อสุขภาพ เเละอาจถึงขั้นออกไปทำงานไม่ได้ ภาครัฐจำเป็นต้องมีมาตรการบางอย่างที่ออกมาจัดการอย่างชัดเจน โดยมองว่ากรุงเทพฯ นั้นมีความที่เป็นท้องถิ่นพิเศษที่มีการจัดการที่ไม่เป็นระบบ เเละรัฐบาลส่วนกลางมักเข้าใจว่าทุกโครงการหรือนโยบายต่างๆ สามารถจัดการได้เเบบเดียวกันทุกพื้นที่ เเม้ท้องถิ่นจะรู้ปัญหาของตนมากเเค่ไหน เเต่ก็ต้องขึ้นอยู่กับการตัดสินใจจากส่วนกลาง ความไม่ชัดเจนในเรื่องนี้เกี่ยวข้องกับกฎหมายที่บังคับใช้ก็ไม่ได้ประสิทธิภาพ ซึ่งบางพ.ร.บ. บังคับใช้มาตั้ง 20 กว่าปีเเล้ว เเม้ว่าโลกปัจจุบันจะพัฒนาเเละเกิดการดิสรัปชั่นมากเเค่ไหน

ขณะที่เป็นที่น่าสนใจว่าภาษีน้ำมัน ภาษีที่เก็บจากกิจกรรมซึ่งเกิดจากการเสียหายทางสิ่งเเวดล้อมได้ถูกนำไปใช้ในทางอื่นที่ไม่ใช่สิ่งที่ได้ผลกระทบที่เเท้จริง

"การบริหารจัดการวิกฤต ต้องอาศัยข้อมูล ไม่ใช่การเเก้ปัญหาปลายเหตุ ต้องทำข้อมูลประเมินความเสี่ยง เเละหาคำตอบว่าอะไรที่จะแก้ไขปัญหาระยะยาวได้ เช่นถ้าปัญหาเรื่องฝุ่น มีปัจจัยส่วนหนึ่งมาจากการก่อสร้าง เราจะสามารถผ่อนปรนกันได้ไหม สร้างวันเว้นวันได้หรือไม่ หรือยังดำเนินการก่อสร้างอยู่ต่อทุกวัน เเต่กำหนดว่าวันหนึ่งมีกิจกรรมตามปกติ อีกวันหนึ่งเป็นกิจกรรมที่เบาบางลง วางเเผนโลจิสติกส์เเละเเผนการสร้างใหม่ อย่างไรก็ตาม สิ่งเหล่านี้ล้วนเเต่เป็นนโยบายระยะยาว ไม่อาจเสกขึ้นมาใหม่ทันทีได้ เพราะเราเคยทำเเบบนี้มาก่อนนานเเล้ว"

สำหรับการการเเก้ปัญหาระยะสั้น รัฐต้องเข้าใจว่าเเม้นโยบายสาธารณะจะมีเป้าหมายเดียวกัน เเต่สามารถนำไปใช้กับคนบางกลุ่มที่ไม่เหมือนกันได้ เช่นปัญหานี้ต้องใส่ใจ "กลุ่มคนเปราะบาง" (ผู้ป่วย ผู้สูงอายุ เด็ก) มากกว่าปกติ โดยให้เครื่องมือสนับสนุนหรือให้สิทธิพิเศษ เเต่ต้องคำนึงถึงการเข้ามาของกลุ่มอิทธิพลที่จะฉวยโอกาสนี้ด้วย ดังนั้นอาจต้องให้นักวิชาการทางเทคนิค ทำวิจัยว่าพื้นที่ไหนควรใช้มาตรการอย่างไร คนกลุ่มไหนควรให้การสนับสนุนอย่างไร

"เวลาลุกต้องลุกพร้อมกันหมด กลุ่มเปราะบางต้องดูเเลสุขภาพตัวเอง ส่วนรัฐต้องเร่งสปีดเร็วกว่า เเละต้องเชื่อมโยงข้อมูลกันทุกหน่วยงาน ใช้ข้อมูลการศึกษาไปนำเสนอต่อให้ประชาชนเข้าใจ"
<ul>
 	<li><a href="http://forbesthailand.com/news/motoring/berlin-%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%82%E0%B8%B1%E0%B8%9A-%E0%B8%A3%E0%B8%96%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5.html">ลดมลพิษ กรุง Berlin สั่งห้าม ‘รถยนต์ดีเซล’ ขับบนถนนสายหลักในเมืองหลวง</a></li>
</ul>
<img class="alignnone size-full wp-image-4462" src="http://forbesthailand.com/wp-content/uploads/2019/02/51497657_568408470311363_1725951067667038208_n.jpg" alt="" width="720" height="540" />
<h2>ฝุ่นกับความเหลื่อมล้ำ</h2>
รศ.ดร.นิรมล สุธรรมกิจ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า สิ่งที่เกิดขึ้นทุกคนต่างร่วมกันทำเเละก่อให้เกิดเป็นมลพิษ เเต่ปัจเจกบุคคลไม่ได้ตระหนักว่าการกระทำของตนเองมีส่วนทำให้เกิดปัญหาเหล่านี้ จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่รัฐต้องเข้ามาจัดการ ควบคุมปัญหาสิ่งเเวดล้อมที่เกิดจากกิจกรรมใดๆ ของมนุษย์

"สิ่งที่ควรตั้งคำถามคือ กิจกรรมที่เราทำอยู่นั้น คนปล่อยมลพิษเป็นคนจนหรือคนรวย เเม่ค้าขายไก่ย่างกับเจ้าของโรงงานใครปล่อยมลพิษมากกว่ากัน เเล้วผู้ได้รับเคราะห์เป็นคนรวยหรือคนจน"

สำหรับเรื่องปัญหา PM 2.5 คนที่ได้รับผลกระทบทุกวันนี้คือคนกรุงเทพฯ ด้วยโครงสร้างพื้นฐานที่ไม่ได้รับการจัดการที่เป็นระบบ อย่างในกรณีสั่งหยุดโรงเรียน สังเกตได้ว่าปัญหารถติดลดลงจริง เเต่ไม่บูรณาการ คือเหล่าพ่อเเม่ที่ทำงานในบริษัทไม่สามารถหยุดตามที่ลูกหยุดได้ ซึ่งจะเกิดปัญหาต่างตามมา

ขณะเดียวกัน ปัญหาฝุ่นทำให้เห็นความเหลื่อมล้ำเชิงพื้นที่ อย่างคนภาคอื่นต้องเผชิญกับปัญหาหมอกควัน เเต่สาเหตุของปัญหาต่างจากในกรุงเทพ เพราะอาจเกิดจากกิจกรรมเผาหญ้า เผาฟาง หรือรับหมอกควันมาจากประเทศเพื่อนบ้าน สิ่งเหล่านี้กลายเป็นความคุ้นชินของคนต่างจังหวัด จึงไม่ได้มีกระเเสรับรู้มากเท่ากับปัญหาที่เกิดในกรุงเทพ

รศ.ดร.นิรมล เเนะว่า เราต้องรู้สึกรับผิดชอบตั้งเเต่เริ่มดูเเลตัวเองก่อน ต้องมาดูว่าเรามีความสามารถดูเเลตัวเองเเค่ไหน รัฐต้องเข้ามาดูว่าคนมีรายได้น้อยได้รับการดูเเลทั่วถึงหรือไม่ กลุ่มเปราะบางที่มีทั้งเด็ก ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย อาจนับเป็นขั้นภัยพิบัติ รัฐทำก่อนได้ไม่ต้องรอให้เกิดร้ายเเรง หากมีการสั่งห้ามงดปลูกข้าวนาปรัง เเล้วรัฐบาลจะชดเชยรายได้ที่เกษตรกรเสียหายไปได้หรือไม่ โดยใช้เงินที่มาจากภาษีที่เกิดจากการทำมลพิษ มาตรการของรัฐต้องมองถึงความเหลื่อมล้ำของสังคม ไม่ใช่การไประงับกิจกรรมของลูกจ้างรายได้น้อย
<ul>
 	<li><a href="http://forbesthailand.com/news/global/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9-%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%8E%E0%B8%AB%E0%B8%A1.html">รัฐบาลอังกฤษ เตรียมออกกฎหมาย “มลพิษทางอากาศ”</a></li>
</ul>
<h2>รัฐล้มเหลวในการสื่อสาร PM 2.5 สื่อหันเล่นปมดราม่า</h2>
ด้าน ผศ.ดร.วิไลวรรณ จงวิไลเกษม คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์  กล่าวว่า ปกติกรณีเหตุการณ์ที่ส่งผลต่อประชาชนจำนวนมาก จะมีเสียงสื่อสารโดยตรงจากรัฐ เเต่ในกรณีข่าวฝุ่น PM 2.5 เเทนที่จะเป็นข่าวเรื่องการให้ความรู้ เเต่ประชาชนกลับได้รับข่าวสารเเนวดราม่า เนื่องจากไม่มีการยืนยันจากภาครัฐที่เพียงพอ ทั้งสื่อเเละประชาชนก็เกิดการสับสน ดังนั้นการรายงานของสื่อจึงไม่มีคอนเทนต์ที่ชัดเจน เพราะรัฐไม่นำเสนอความชัดเจนในการจัดข้อมูลข่าวสารโดยการจัดการข้อมูลของรัฐบาลนั้นหากล้มเหลวก็จะส่งผลต่อสุขภาพ การท่องเที่ยว เศรษฐกิจทั้งของประเทศ

"รัฐไม่ตั้งวอร์รูมหรือศูนย์ภัยพิบัติ ทำให้หลายคนอาจคิดว่าปัญหานี้ไม่ร้ายเเรง หรือการเเถลงข่าวเเละการให้ข้อมูลจากกรมควบคุมมลพิษยังน้อยเกินไป คนทำสื่อขาดข้อมูลในจุดนี้ จึงต้องเล่นข่าวด้วยกระเเสดราม่า เพื่อดึงดูดความสนใจ โดยความดราม่าเริ่มมาจากการโพสต์ประเด็นความไม่เท่าเทียม เช่นชายผู้ทำอาชีพ รปภ. จะไปซื้อหน้ากากกันฝุ่น เเต่มีราคาเเพงเกือบร้อยบาทเเละในครอบครัวมีหลายคนก็ต้องเสียเงิน 300 บาท เขาจึงเลือกไม่ซื้อเพราะราคาเท่ากับค่าเเรง เเม้ว่าเขาจะตระหนักถึงภัยสุขภาพก็ตาม

จากนั้นสื่อก็ต้องตีข่าวหน้ากากเเละเครื่องฟอกอากาศขาดตลาด การจะเก็บภาษีหน้ากาก เรื่องนี้จะโทษสื่ออย่างเดียวไม่ได้ เมื่อข้อมูลจากรัฐไม่ชัดเจน ก็ต้องหัดมาเล่นกระเเสเชิงประจักษ์อย่างเมืองเปื้อนฝุ่น คนเเห่ใส่หน้ากาก เเต่เมื่อฝุ่นลดลง ตามองไม่เห็นเเม้จะยังมีอยู่ เเต่ข่าวก็จะหายไป เพราะสื่อเลิกเล่นเเล้ว"

ผศ.ดร.วิไลวรรณ ย้ำว่ารัฐที่เป็นเหมือนผู้รับผิดชอบ เป็นเจ้าภาพ ไม่มีการ take action ที่เป็นรูปธรรม ก็ควรปรับปรุงเเละเเก้ไขจุดนี้ เช่น ควรมีเจ้าหน้าที่ดูเเลเฉพาะให้เเถลงข่าวให้ข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ สิ่งที่เป็นปัญหาคือไม่มีคนให้ข้อมูลเเละข้อมูลย่อยยาก เป็นข้อมูลวิทยาศาสตร์ รัฐไม่ได้หาพาร์ทเนอร์ที่เล่าเรื่องเก่ง ดังนั้นควรทำเป็นอินโฟกราฟฟิก ทำเป็นคลิป ถ้าเข้าใจง่ายเเล้ว คนทำสื่อก็พร้อมจะหยิบไปเล่าต่อ อย่าให้ปัญหาฝุ่น PM 2.5 กลายเป็นเเค่เรื่องดราม่า ความตระหนักจะหายไป เหลือเเต่ความตระหนก
<ul>
 	<li><a href="http://forbesthailand.com/news/global/%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B5-%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%87%E0%B8%88%E0%B8%B3%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%A3.html">เยอรมนี เล็งจำกัดความเร็วการขับขี่ยานยนต์ บนถนน Autobahn</a></li>
</ul>
&nbsp;

ฟังมุมมองการเเก้ปัญหา "ฝุ่น PM 2.5"  ในมิติทางสังคม การเมือง เศรษฐกิจเเละการสื่อสาร

<h2>กรุง Berlin สั่งห้ามรถเครื่องยนต์ดีเซล ขับบนถนนสายหลักในเมืองหลวง โดยมีผลบังคับใช้ภายใน 2-3 เดือนข้างหน้านี้ หวังลดมลพิษซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพ ขณะเดียวกันก็กำลังเผชิญแรงกดดันจากกลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม</h2>
ศาลกรุง Berlin ประเทศเยอรมนี ได้ออกคำสั่งเมื่อวันที่ 9 ตุลาคมที่ผ่านมา ประกาศ ห้ามรถยนต์ที่ขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์ดีเซลสัญจรบนถนนเส้นหลัก 11 สายภายในเมืองหลวง ตามหลังเมืองใหญ่ Hamburg , Frankfurt และ Stuttgart ที่มีคำสั่งห้ามไปก่อนหน้านี้

สำหรับการสั่งห้ามรถยนต์ดีเซลวิ่งในหลายเมืองใหญ่ของเยอรมนี เป็นผลพวงมาจากเหตุอื้อฉาว “dieselgate” ซึ่งพัวพันกับการโกงค่าไอเสียเครื่องยนต์ดีเซลของ Volkswagen ที่จำหน่ายทั่วโลกจำนวนกว่า 11 ล้านคัน เมื่อปี 2015 ส่งผลให้เกิดการยื่นฟ้องศาลตามเมืองต่างๆ ทั่วเยอรมนี

โดยกลุ่มรณรงค์ด้านสิ่งแวดล้อมในเยอรมนี ที่มีชื่อว่า DUH ได้ยื่นคำร้องให้สภาเมืองเบอร์ลิน ลดมลพิษทางอากาศโดยการสั่งเเบนรถยนต์ดีเซล ตามมาตรฐานการปล่อยไอเสียระดับ EURO 4 ภายในปี 2018 และยกระดับเป็น EURO 5 ภายในเดือนกันยายนปีหน้า ขณะที่เกณฑ์มาตรฐานในยุโรปล่าสุดกำหนดไว้ถึง EURO 6

ผู้พิพากษากรุงเบอร์ลิน ระบุว่าการจัดทำแผนพัฒนาคุณภาพอากาศในปัจจุบัน ยังไม่มีมาตรการเพียงพอที่จะบรรลุเป้าหมายในการควบคุมปริมาณการปล่อย ไนโตรเจน ไดอ็อกไซด์ (NO2) ซึ่งเป็นอันตรายต่อมนุษย์ ดังนั้นเพื่อให้มลพิษลดลง รัฐบาลท้องถิ่นจึงต้องมีการสั่งเเบนรถยนต์ที่ไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน

นอกจากนี้ รัฐบาลท้องถิ่นของกรุงเบอร์ลินจะต้องทำการตรวจสอบว่าจำเป็นต้องมีการสั่งห้ามรถยนต์ดีเซลขับขี่ในพื้นที่อื่นๆ เพิ่มเติมอีกหรือไม่ เเละจะต้องเสนอเเผนการปรับปรุงสภาพอากาศรูปแบบใหม่ต่อศาล ภายในวันที่ 31 มีนาคม 2019 ทั้งนี้หน่วยงานที่รับผิดชอบ สามารถยื่นอุทธรณ์ต่อคำสั่งศาลครั้งล่าสุดได้

ส่วนการห้ามรถยนต์ดีเซลวิ่งบนถนนเมืองหลวงทั้ง 11 สาย ศาลมีคำสั่งให้เริ่มดำเนินการภายใน 2-3เดือนนับจากนี้ สื่อท้องถิ่นประเมินว่าอาจส่งผลกระทบต่อรถยนต์จำนวนกว่า 200,000 คัน โดยเมือง Hamburg ซึ่งบังคับใช้มาก่อนหน้านี้มีมาตรการลงโทษผู้ที่ฝ่าฝืนนำรถยนต์ดีเซลมาวิ่งในพื้นที่กำหนด เป็นค่าปรับสำหรับรถยนต์ส่วนบุคคล 20 ยูโร เเละรถบรรทุกต้องจ่ายถึง 75 ยูโร

&nbsp;

Forbes Facts

มาตรฐาน Euro 6 กำหนดค่าความแตกต่างระหว่างเครื่องยนต์เบนซินและดีเซล โดยกำหนดให้เครื่องยนต์ดีเซล ลดค่า Nitrogen oxides จากเดิมมาตรฐาน Euro 5 อยู่ที่ 180 มิลลิกรัม/กม. ลงเหลือมาตรฐาน Euro 6 เพียงไม่เกิน 80 มิลลิกรัม/กม. ขณะที่ในเครื่องยนต์เบนซิน ยังกำหนดที่ 60 มิลลิกรัม/กม.

ตามรายงานของ องค์การอนามัยโลก (WHO) พบว่าก๊าซ Nitrogen oxides (NOx) เเละ nitrogen dioxide (NO2) มีอันตรายต่อร่างกายมนุษย์ ทำให้มีอาการหอบหืดและโรคหลอดลมอักเสบมากขึ้น อีกทั้งยังมีความเกี่ยวข้องกับโรคหัวใจ ระบบหลอดเลือดและระบบทางเดินหายใจ

&nbsp;

ที่มา
<ul>
 	<li>https://www.afp.com/en/news/826/court-orders-diesel-ban-major-berlin-roads-doc-19w21j5</li>
 	<li>https://www.reuters.com/article/us-germany-emissions/german-court-bans-older-diesel-cars-in-parts-of-berlin-idUSKCN1MJ18N</li>
 	<li>https://www.telegraph.co.uk/news/2018/10/09/berlin-court-orders-german-capital-ban-diesel-vehicles-11-major/</li>
</ul>
ภาพ: AFP

News

Forbes lists

World

Leaderboard

Commentaries

Forbes life

Events